Wow, Warschau: wat een ervaring!

De Amerikaanse president Joe Biden koos voor zijn bezoek aan Polen onlangs opnieuw een plek in de oude stad, de Stare Miasto, van Warschau. Symbolischer kan niet, want het hart van de stad toont de veerkracht van de bevolking van Warschau na de oorlog. Kort voor Bidens bezoek was Stella Ruisch een paar dagen in de Poolse hoofdstad geweest en kwam enthousiast terug. Altijd maar Parijs, Londen of Rome: kies eens een stedentrip naar Oost-Europa, zegt ze nu.

Alsof je in New York bent

Polen blijken veel affiniteit met Amerika te hebben. Niet alleen vanwege het tweede (!) bezoek van Joe Biden in een jaar tijd. In een moordend tempo worden de woningen uit de Oostblokperiode afgebroken en maken ze plaats voor indrukwekkende wolkenkrabbers. Alsof je in New York of Chicago bent. In welke windrichting je kijkt, een hijskraan is nooit ver weg. 

Nowo Swiát, Nieuwe Wereld

Nu heeft dat waarschijnlijk ook te maken met de komst van de 300.000 gevluchte Oekraïners in de stad. Op weg naar ons hotel klaagt de taxichauffeur over de huizenprijzen…Of je niet net een vliegreis van anderhalf uur hebt gemaakt. We worden afgezet aan het begin van de Novo Swiát, Pools voor ‘nieuwe wereld’. Nee, de naam is niet verzonnen voor deze eeuw, hij  stamt uit de bloeitijd van Polen. Toen er nog koningen in Poolse paleizen woonden en de adel zich graag in hun buurt vestigde.

Het is ondanks dezelfde tijdklok als in Nederland in Polen een uur eerder licht maar ook vele graden kouder. De lucht is grijs en de gebouwen aan het Charles de Gaulleplein zijn dezelfde kleur. Erfenis uit de tijd dat Polen bij het Oostblok hoorde. Dat er wat is veranderd toont ook het voormalig hoofdkwartier van de Communistische partij. Inmiddels is het een onderkomen voor een grote bank. 

De Champs Elysées van Warschau

Hier begint de zogenaamde Koninklijke Route die langs de grote paleizen van de adel naar die ene, van de huidige president leidt. Denk aan de Champs Elysées in Parijs maar dan met minder auto’s. Voor de werkvertrekken van president Duda staat een levensgroot standbeeld van Stanislas Auguste Poniatowsky, die als zetbaas van de Russische Catharina de Grote, koning van Polen werd. Onder zijn regering bloeide de kunst en de cultuur in het 18^de eeuwse Warschau. Maar het vertelt ook van de eeuwenlange bemoeienis van de Russische buur met Polen.

Oude stad eigenhandig herbouwd

Als er geen borden in Pools en Engels bij de monumenten zouden staan, weet je als toerist niet beter dat de Stare Miasto het eeuwenoude centrum is. In werkelijkheid is de oude stad met behulp van historische prenten tussen 1945 en 1963 opnieuw opgetrokken. 85 procent van de stad lag door bombardementen en gevechten na de Tweede Wereldoorlog in puin. 800.000 mensen, de helft van de bevolking was omgekomen. Inmiddels is de stad qua bewoners weer op sterkte. Het stadsslot is met particuliere fondsen (het communistische regime vond herstel niet belangrijk) en door vrijwilligers letterlijk steen voor steen weer opgebouwd. Het laatste stuk is deze eeuw pas voltooid.

Geschreven woord houdt vermoorde joodse bevolking levend

Onze generatie, de tweede na de oorlog, heeft het lot van de joodse bevolking in Warschau uit de geschiedenisboeken maar ook uit overlevering mee gekregen. Een bezoek aan een van de drie musea in het voormalige getto hoort er dan bij. Alleen al het museum over de vergeefse opstand in het grootste Europese getto, voorjaar van 1943, en de opstand in de stad zelf in 1944 houd je uren lang bezig. Daarnaast is er sinds 2014 ook een super modern museum over de joden in Warschau. Het Joods Historisch Instituut is gevestigd in een van de weinige gebouwen uit die tijd die brand en verwoesting heeft doorstaan.

We bezoeken er de permanente tentoonstelling van de Ringelblum-collectie, documenten die een joodse werkgroep in de oorlog heeft verzameld en verborgen. En die het verhaal vertelt van het leven in het getto onder de Nazi’s. Een gedeelte ervan, 6000 vellen, kon na zoekwerk worden gevonden.  80 jaar na dato wekt de kracht van het geschreven woord mensen die wisten dat hun een wisse dood stond te wachten weer tot leven. We lopen van vitrine naar vitrine in de wetenschap dat niet zo heel ver hier vandaan opnieuw afschuwelijke oorlogsmisdaden worden begaan.

In Warschau kun je ook het leven vieren

Maar Warschau is méér dan een plek om aan oorlog te denken. Het is ook een plek om het leven te vieren. Met een kunstig gemaakt gebakje bij Odette, even verderop. Of heerlijke chocola bij Wedel, de ‘Droste’ van Polen. Met een wandeling door het Łazienski-park, waar zich ‘Het kasteel op het eiland’, paleis Ujadowski, en de prachtig gerestaureerde Orangerie zich bevinden. Genoeg restaurants waar je voor weinig geld heerlijk kan eten en natuurlijk ook even kan proeven van de Poolse specialiteit pierogi.

Sluit de dag, net als wij, af met een pianoconcert waar de muziek van de Frans-Poolse componist Fréderic Chopin wordt gespeeld. Zo beleef je in Warschau een stedentrip anders dan anders.

Meer lezen over stedentrips

Natuurlijk vinden we Parijs ook een mooie stad! Lees het verhaal van Karin de Lange er maar op na. En ze is nog niet uitgeschreven! Brigitte Leferink ging zelfs virtueel graag naar Londen, toen dat door het coronavirus niet kon. En Kees denkt nog met weemoed terug aan Rome. Maar er zijn ook zo veel ándere leuke steden in Europa, die de moeite waard zijn om te bezoeken. Alleen in Frankrijk al. Zo wandelde Gert Nonnekes door Nancy en reisde Karin de Lange naar Amiens. Stella heeft warme herinneringen aan winterse bezoeken in Edinburgh en Stockholm. Ook al zocht ze vorig jaar rond deze tijd Madrid op. En er is ook dichtbij nog veel te genieten van mooie steden, zoals Leuven en Münster. Nog meer over reizen lezen? Klik dan hier.