“Dat is geen kunst! Dat kan ík zelf óók maken!”, riep ik verontwaardigd uit. Als tienjarige was ik geschokt toen ik een van de beroemde ‘Composities in rood, zwart, blauw, geel en grijs’ van de Nederlandse schilder Piet Mondriaan zag. Tot dat moment had ik  gedacht dat een kunstenaar zich vooral onderscheidt door levensecht na te schilderen. Inmiddels heb ik een iets bredere kijk ontwikkeld. En daardoor valt er voor mij opnieuw een hele wereld te ontdekken en te bewonderen. Het jaar 2017 namelijk is uitgeroepen tot ‘Mondriaanjaar’.

Evenementen en tentoonstellingen

Onder de officiële benaming ‘Van Mondriaan tot Dutch Design. 100 jaar De Stijl’ zijn op verschillende locaties in Nederland evenementen en tentoonstellingen gepland. Zo werd afgelopen vrijdag in het Centraal Museum in Utrecht de tentoonstelling ‘Rietvelds Meesterwerk:Leve de Stijl!’ geopend. Een ode aan het Rietveld Schröderhuis dat volgens de idealen van de beweging is gebouwd in 1924.

Dankzij de Stijl ‘Dutch Design’

De Stijl

Victory Boogie Woogie van Piet Mondriaan. Na te maken?

De Nederlandse, internationaal bekende, kunststroming ‘De Stijl’ werd 100 jaar geleden door Theo van Doesburg en Piet Mondriaan opgericht. Deze kunstbeweging richtte zich op het moderne leven van de 20ste eeuw. Met het gebruik van heldere, primaire kleuren en rechte lijnen is het belang van ‘De Stijl’ van groot belang geweest voor vernieuwingen in de beeldende kunst, vormgeving en architectuur. Dit is ook terug te zien in het hedendaagse, succesvolle ‘Dutch Design’. Hieronder een kleine, zeer onvolledige selectie van ‘niet-te-missen’ activiteiten.

Arbeiders in De Stijl

In Museum Arnhem is nog tot 19 maart de tentoonstelling ‘Peter Alma, van De Stijl naar communisme’. Schilder Peter Alma, bekend van de muurschildering in  hal van het Amsterdamse Amstelstation, raakte in Parijs bevriend met Piet Mondriaan. Evenals vele anderen was hij op op zoek naar een  kunst die zou bijdragen aan een betere wereld. De vormentaal van ‘De Stijl’ vond hij uiteindelijk te ingewikkeld voor ‘de gewone man’.

De Stijl

Peter Alma vond De Stijl te ingewikkeld voor de gewone man.

Meer en meer werden arbeiders het onderwerp van zijn schilderijen. In 1919 werd hij lid van de Communistische Partij. Deze ontwikkeling is terug te zien in zijn werk. “Als kunst niet direct contact heeft met de strijdende arbeidersklasse, dan gaat zij afleiden van hetgeen waarom het nu gaat: de strijd om het socialisme” schrijft hij in 1926.

Ook voor andere kunstenaars brak nieuwe tijd aan

In hetzelfde museum in Arnhem is vanaf 18 februari óók de tentoonstelling ‘Stijlloos’ geopend. Kunstenaars die niet direct betrokken waren bij ‘De Stijl’, vonden andere wegen om uiting te geven aan de maatschappelijke vraagstukken van hun tijd. Jan Mankes, Jan Sluijters, Lodewijk Schelfhout, Charley Toorop en Carel Willink kozen doorgaans voor een realistische weergave. Toch is ook in hun werk overduidelijk een nieuwe tijd aangebroken. Te zien tot 7 mei.

Grootste collectie Mondriaans in GEM

De Stijl

In de prachtige omgeving van het Haags Gemeentemuseum voelt De Stijl zich thuis.

In Gemeentemuseum Den Haag is vanaf 12 februari de tentoonstelling ‘Piet Mondriaan en Bart van der Leck, de uitvinding van een nieuwe kunst’ te zien. Getoond wordt hoe beide vrienden elkaar beïnvloeden in hun zoektocht naar het maken van abstracte kunst. Gemeentemuseum Den Haag beheert de grootste collectie Mondriaans ter wereld. Daarnaast heeft het museum een van de grootste ‘De Stijl’ collecties in huis. Het ‘Mondriaanjaar’ is een unieke gelegenheid om de collectie volop in de schijnwerpers te zetten.

Het leven van Mondriaan in beeld

Vanaf 3 juni opent de tentoonstelling ‘De ontdekking van Mondriaan’ , waarin we Mondriaan leren kennen aan de hand van de 300 werken uit de collectie én brieven, foto’s en persoonlijke objecten. Daarnaast gaat vanaf 10 juni de tentoonstelling ‘Architectuur en interieurs van De Stijl’ van start. Architecten en vormgevers als Gerrit Rietveld, Theo van Doesburg, Cornelis van Eesteren en J.J.P. Oud hebben wereldberoemde ontwerpen gemaakt. Een prachtig overzicht!

Topwerken in Kröller-Muller

Ook het Kröller-Mullermuseum, gelegen in het Nationaal Park De Hoge Veluwe te Otterlo, heeft veel topwerken van ‘De Stijl’ in de collectie. In de tentoonstelling ‘De Mecenas en de verversbaas’ is de ontwikkeling van Bart van der Leck, die enige jaren een jaarlijkse toelage ontving van Helene Kröller-Muller,  te zien. Vanaf 14 oktober.

Van Amsterdam tot Eindhoven

In de tentoonstelling ‘De Stijl in het Stedelijk’ is in Amsterdam te zien hoe de Stijl is vertegenwoordigd in de collectie.En hoe dit zich verhoudt andere werken in het museum. Te zien tot 21 mei.
Iedereen die het hedendaagse ‘Dutch Design” een warm hart toedraagt, kan in oktober terecht in Eindhoven, waar tijdens de Dutch Design Week ook ‘De Stijl’, waaraan men schatplichtig is, de nodige aandacht zal krijgen.

Pogingen om Mondriaan na te doen mislukt

Genoeg te beleven dus, voor liefhebbers én voor wie wil zien hoe groot de invloed van deze kunstbeweging is geweest op allerlei aspecten van ons dagelijks leven. Ik sluit af met een bekentenis: mijn pogingen om zelf een ‘Mondriaan” te maken zijn altijd mislukt. Het blijkt verbazingwekkend moeilijk te zijn!

Informatie over het themajaar Mondriaan tot Dutch Design vind je op de website van het NBTC.