Elke week geven we op Meerdanvijftig.nl een tip om naar te kijken. Alain Ughetto maakte de hartveroverende film ‘No dogs or Italians allowed’ over zijn Italiaanse familie die ruim een eeuw geleden het geluk zocht aan de Franse kant van de Alpen. Terecht bekroond met de European Film Award.

Net als zijn ‘handige’ vader

De handen (en de armen) van de Franse filmmaker Alain Ughetto spelen een belangrijke rol in zijn grappige en onderhoudende animatiefilm We zien ze aan het werk. later doen ook zijn vingers mee. Ze geven attributen aan en geven voorwerpen een zetje. Als kijker blijf je je daardoor bewust van de maker en zijn rol in het verhaal. Het vloeit voort uit de wens die Alain aan het begin van de film uitspreekt. Hij wil met zijn handen werken. Net als zijn ‘handige’ vader. Met ‘No dogs or italians allowed’.wordt die wens werkelijkheid.

Familiegeschiedenis

De film (de Franse titel rijmt mooier: ‘Interdit au chiens et Italiens‘) vertelt rechttoe, rechtaan de geschiedenis van zijn familie. Die begint voor 1900 in het Italiaanse deel van de Alpen in de streek Piemonte met de geboorte van zijn opa die hij niet gekend heeft. Het verhaal eindigt in de Haute Savoie in Frankrijk in 1962 met de dood van zijn oma. In de tussentijd wordt er hard gewerkt, honger geleden. Ziekte en dood liggen steeds op de loer.

Oma en kleinzoon samen

Oma Cesira en kleinzoon Alain Ughetto vormen het duo achter deze familiegeschiedenis. Hij kent haar uit zijn jeugd via haar Italiaanse kookkunst. Zij is de hoofdpersoon en antwoordt op de vragen van haar kleinzoon terwijl ze polenta, risotto of gnocchi maakt. Oma, vorm gegeven als poppetje, kookt en scharrelt. De handen van haar kleinzoon vormen figuurtjes en decor. Onderwijl stelt hij haar vragen en de antwoorden worden in beelden gevat. De herkenbaarheid zit in de herhaling van de attributen en scènes. Je raakt als kijker vertrouwd met de omgeving en leert de personages kennen.

Bedrieglijke eenvoud in ‘No dogs or Italians allowed’

De figuren bestaan uit poppetjes met grote ronde ogen. De eenvoud en kinderlijkheid van de figuurtjes staan in schril contrast met het verhaal van oorlog, armoede en honger die drie generaties treft. Het is een verhaal van geluk hebben en overlevingskunst. Het keerpunt komt aan het einde van het verhaal. De generatie van Alains vader Vincent is voor de helft geboren in Frankrijk. Maar de Fransen noemen ze nog steeds macaroni-eters….

Bij de mobilisatie voor de Tweede Wereldoorlog worden in één klap alle Italianen die in Frankrijk wonen genaturaliseerd en van Franse namen voorzien. Met als doel om als kanonnenvoer mee te mogen vechten. Pas na de oorlog als de generatie van Alain geboren wordt, komt een einde aan de armoede en breekt een periode van rust en vrede aan. Hoewel ook dan Alains vader Vincent nog steeds achter het werk aan verhuist. Niets nieuws dus als je de migratie in onze tijd onder ogen ziet.

Trailer van ‘No dogs or Italians allowed’.

‘No dogs or Italians’ draait nog in een aantal bioscopen maar is ook te zien via Pathé Thuis.

Meer lezen over animatiefilms

Animatiefilms hebben zich de afgelopen jaren tot een volwaardig genre ontwikkeld. Of dat nu via zogenaamde stopmotion is zoals No Dogs or Italians allowed en Pinocchio van Guillermo del Toro is of getekend. Het zijn geen sprookjes meer maar serieuze verhalen, zoals Buñuel in the labyrinth of the turtles, het Japanse ‘Weathering with you’ of het Franse ‘Louise en hiver’.