Duim omhoog en wachten maar! Zo was liften in de jaren zeventig voor mij en vele anderen een goedkope vorm van vervoer. Bijkomend voordeel waren de vaak interessante gesprekken onderweg.

Niet wonen in land met wettelijk racisme

Op de achterbank van een kleine Fiat reed ik met een jong stel mee van Amersfoort naar Amsterdam. Ze waren net geëmigreerd uit Zuid-Afrika, vertelde het meisje met de lange, blonde haren. Ze wilden niet langer wonen in een land waar racisme wettelijk was vastgelegd en waar een apartheidssysteem mensen steeds verder uiteendreef.

The State against Mandela and the Others

Ik was onder de indruk van hun verhalen over de rassenscheiding in hun geboorteland én van hun beslissing om Zuid-Afrika te verlaten. Ik moest ogenblikkelijk aan ze denken bij het zien van de documentaire The State Against Mandela and the Others die momenteel in de bioscoop is te zien. De documentaire van Nicolas Champeaux en Gilles Porte blikt terug op het historische Rivonia-Proces dat de Zuid-Afrikaanse overheid voerde tegen Nelson Mandela en andere leiders van het ANC in 1963 en 1964.

Terugblik op historisch Rivonia-Proces

Wiette van Klingeren tips bezoekers van Meerdanvijftig.nl niet alleen over wat er niet in de boekenkast mag ontbreken maar ook over verborgen parels in de bioscoop.Zoals deze documentaire die eerder op het filmfestival in Cannes te zien was.

Het ANC, dat een einde wilde maken aan het apartheidsregime in Zuid-Afrika, was overgegaan tot het plegen van sabotageacties. ‘Na jarenlang kloppen op de poort en niet gehoord worden’, zoals Mandela treffend motiveert tijdens het proces. De mannen werden gearresteerd tijdens een vergadering van het verboden ANC in een boerderij nabij Rivonia, in de buurt van Johannesburg. Er stond ze een veroordeling tot de doodstraf te wachten.

Met demonstraties en sabotageacties probeerde het ANC een einde te maken aan de Apartheid.

Emotioneel geraakt door geluidsfragmenten

Van de historische rechtszaak bestaat geen beeldmateriaal, wél zijn de geluidsopnamen recent herontdekt. Toen regisseur Nicolas Champeaux naar deze geluidsfragmenten luisterde, werd hij emotioneel geraakt. ‘Ik wilde dat deze stemmen gehoord zouden worden, dat iedereen het verhaal van deze mensen zou kunnen horen”

Voor de camera luisteren

Tijdens het luisteren naar de geluidsfragmenten worden herinneringen aan het proces opgehaald.

Voor de camera worden de geluidsfragmenten -met een koptelefoon-beluisterd door verschillende mensen die de rechtszaak hebben meegemaakt, of er nauw bij betrokken waren –Winnie Mandela, de beklaagden Dennis Goldberg en Andrew Mlangeni, de advocaten Joel Joffe en George Bizos en andere betrokkenen halen herinneringen op en vertellen over de enorme gevolgen die de rechtszaak en de gebeurtenissen eromheen hadden op hun persoonlijk leven.

Winnie Mandela ten tijde van het Rivonia-proces in de jaren zestig.

Animatiebeelden verbeelden grimmige sfeer

Het zijn indrukwekkende verhalen van mensen op leeftijd die een groot deel van hun leven hebben opgeofferd in de strijd tegen het apartheidsregime. Het gebrek aan beelden van de rechtszaak wordt ruimschoots goed gemaakt door de prachtige zwart-wit animaties van de Nederlandse animator Oerd van Cuijlenborg. De animatiebeelden sluiten naadloos aan op de grimmige sfeer van de rechtszaak en de verhalen van de betrokkenen.

Grimmige animatiebeelden sluiten naadloos aan in de documentaire.

Aanklacht tegen onderdrukking

Met hun verklaringen slagen de aangeklaagden erin om de rechtszaak om te draaien in een aanklacht tegen de onderdrukking. Desondanks worden ze door de rechter uiteindelijk veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf: “ik ben nu eenmaal gebonden aan de wetten van het land.”

Stoppen voor deze duim omhoog…

Duim omhoog dus! Dit keer niet om een lift te krijgen, maar voor deze indrukwekkende documentaire over gebeurtenissen uit een verbijsterend recent verleden! Iedereen die de democratie een warm hart toedraagt moet hier even voor stoppen.

Filmdistributeur: Amstelfilm