Voor mijn verjaardag kreeg ik van vrienden die mijn interesse goed kennen het boek Etta Palm. Van Nederlands eerste feministe tot staatsvijand. Een biografie over een bijzondere vrouw, geschreven door Wil Schackmann.

Bewondering voor vrouwen die hun eigen weg gaan

In mijn boekenkast staan veel (auto)biografieën van en over vrouwen. Ik dompel me graag onder in verhalen over vervlogen tijden. Heb bewondering voor heldhaftige vrouwen die hun eigen weg gingen, tegen de heersende mores in. Eigenzinnige dames waar straten naar zijn genoemd. Soms zou ik willen dat ik hun lef had maar met hen vergeleken ben ik erg gewoontjes.

Wil Schackmann vertelt met veel oog voor detail hoe het leven van Etta Lubina Johanna Palm, geboren Alderts, verloopt. Van haar geboorte in 1743 in de Poelestraat in Groningen tot haar dood in het laatste jaar van de achttiende eeuw in Den Haag. In de tussenliggende vijfenvijftig jaar leidt Etta een interessant leven dat voor een groot deel in Parijs afspeelt. Het is fascinerend te lezen hoe de dochter van een verkoper van ‘vrouwenrijglijven’ salon houdt, contact heeft met filosofen, correspondeert met staatsmannen, zich opwerpt als bemiddelaar tussen Frankrijk en Nederland en artikelen in kranten publiceert.

Franse revolutie; ook gelijkheid voor vrouwen

De Franse revolutie heeft als leus ‘Vrijheid, gelijkheid, broederschap’. Gelijkheid is waarnaar Etta streeft en dan in het bijzonder gelijkheid tussen mannen en vrouwen. Beroemd wordt haar uitspraak  ‘Weest toch niet ten halve rechtvaardig, messieurs’ die ze doet in haar ‘Betoog over de onrechtvaardigheid der wetten ten gunste van mannen en ten nadele van vrouwen’. Ver voor wat nu bekend staat als de eerste feministische golf stak Etta haar nek uit voor vrouwenrechten.

Het symbool van de Franse Revolutie, Marianne. Voor échte vrouwen golden andere regels in de 18de eeuw….
Foto: Pixabay.

Vernoem straten naar Etta Palm

Etta wordt bewonderd, verkeert in hoge kringen maar wordt ook verguisd door tegenstanders van haar ideeën. Schackmann beschrijft aan de hand van archiefmateriaal de opkomst en verval van deze bijzondere vrouw die Frankrijk haar tweede vaderland noemt. Door veel letterlijk te citeren uit brieven, kranten en andere publicaties, komen zij en de andere personages uit die tijd echt tot leven. Naar Etta Palm zijn nog niet veel straten genoemd. Pas een handjevol plaatsen heeft de eerste Nederlandse feministe op die manier geëerd. Wat mij betreft mogen dat er meer worden.

Meer lezen over inspirerende vrouwen

Eerder dit jaar schreef Brigitte Leferink over De zee, de zee alleen, de biografie over Betzy Akersloot-Berg. Ze las Fortuna’s kinderen van Annejet van der Zijl en de boeken van hedendaagse heldin Raynor Winn. Voor mensen die graag films kijken over bijzondere vrouwen heeft ze kijktips. Ook in haar lijstje favoriete tv-fragmenten komen spelen veel vrouwelijke onderwerpen een rol.

Stella Ruisch verzamelde inspirerende vrouwen en Marlies Mielekamp vertelt hoe haar moeder nooit de kans heeft gekregen op vervolgonderwijs.