Als je je wil verwonderen over het vernuft van de mensen dat uiteindelijk tot onze wereld tjokvol beelden heeft geleid, dan heb je nog een laatste kans: tot 1 september kun je in Haarlem de tentoonstelling De Grote Illusie bekijken over alle trucs om beeld te laten bewegen. Trucs waar mensen zich sinds de 17e eeuw mensen aan vergapen.
Magie
Hier in huis roepen we bij succesvolle reparaties of wonderwel werkende technische snufjes ‘Magic, Magic’. Deze uitdrukking komt uit de televisieserie Catweazle die in de jaren zeventig en daarna was te zien. Een middeleeuwse kluizenaar landt daarin per ongeluk in de 20ste eeuw en roept: “Magic, magic!” elke keer als hij een lichtknopje aanraakt en er licht aan gaat. Hetzelfde gevoel overviel me in de tentoonstelling De Grote Illusie die alle wonderen toont die tot fotografie en film hebben geleid.
Een wonder van kleur
De tentoonstelling De Grote Illusie is in drie zalen ondergebracht. In de grootste zaal zijn in het midden vitrines geplaatst die per periode de belangrijkste vindingen uit de doeken doen. Machines komen in beweging en soms kun je ze zelf aan het werk zetten. . Rondom wordt op de muren rondom de werking van alle vindingen achter elkaar vertoond. Daar bij zie je in het groot wat je in de vitrines in het klein hebt gezien. De meest kleurrijke is de prismakijker die papegaaien, mensen en voorwerpen opdeelt in tientallen gespiegelde draaiende beelden. Je blijft kijken hoe landschappen tot leven worden gewekt. Hoe mensen zonder hoofd verder lopen, etc. Geesten duiken op in toneelstukken. Hoe je driedimensionaal een gebouw met mensen erin kunt bewonderen en nog veel meer wonderen
Hoofd op een schoteltje
In de andere zalen kun je via alle stereokijkers een wereldreis maken via diezelfde driedimensionale plaatjes. Ook kan je een foto nemen waarbij je hoofd op een schotel op een tafeltje ligt (zie de openingsfoto). Door een Virtual Reality-bril keken we rond in een grot met rotstekeningen.
Kermis
Al eeuwen geleden wilden mensen zich vermaken in een andere wereld. Zoals we nu het Sprookjesbos in de Efteling bezoeken, daar een vaartocht maken in de Fata Morgana of gillend de achtbaan af gaan. Zo werden nieuwe vindingen op de kermis en in het theater vertoond, waarvoor het publiek maar al te graag wilde betalen. De eerste bioscopen danken er hun bestaan aan.
De grote illusie wordt al eeuwen gekoesterd
Hoe gemakkelijk schakelen we nu naar Netflix, kopen we een kaartje voor de bioscoop om even in een illusie te leven. Tegenwoordig maken we met fotoshoppen een niet bestaande betere versie van onszelf, ook een illusie… En we creëren met tekst en beeld onze eigen illusie, zie alle ophef over ChatGPT en AI. Wat een onthulling in de 19de eeuw, dat de geest op het toneel een driedimensionale truc was en dat opa weliswaar op een foto stond alsof hij leefde maar toch echt dood was. Tegen die achtergrond ga je dankzij ‘De grote illusie’ in het Teylers Museum anders kijken naar de tijd waarin we nu leven. Is het echt, of….?
Meer lezen over tentoonstellingen
Houd het het oudste museum van Nederland in de gaten, want Teylers Museum in Haarlem heeft meer mooie tentoonstellingen. Zo schreven we in het verleden al over de grote schilders John Constable en Antoine Watteau die daar te zien waren. Meer geïnteresseerd in wetenschap en techniek? Dan kunt u museum Boerhaave in Leiden uw hart ophalen. Of beleef de geschiedenis van de trein in het Spoorwegmuseum in Utrecht.
Openingsfoto: Beleef de illusie van het hoofd van je echtgenoot op een schoteltje in het Teylers. Foto: ©Karin de Lange
Recente reacties