De familie op vakantie-uitje in het Arnhemse Openluchtmuseum houdt stil bij een nagebouwde slaapkamer uit de jaren ’80 van de vorige eeuw. Het is 2040 en ik kijk vanuit mijn rolstoel naar de poppen in het tafereeltje. De moeder met baby in het bed op klossen, de verloskundige die de vrouw terzijde staat bij een thuisbevalling. En de vader die het allemaal op een ouderwetse videocamera vastlegt.

Gewoon thuis en in pijn

‘Ja, kind,” zeg ik tegen mijn kleindochter, die hardop gruwt van de mensonterende omstandigheden waaronder vrouwen toen moesten bevallen. “Zo heeft je oma ook je moeder gekregen. Gewoon thuis en in pijn. Zelf voor gekozen. Liever in mijn vertrouwde omgeving dan in een anonieme ziekenhuiskamer!” De 16-jarige puber kijkt me ongelovig en met lichte afschuw aan. “Dus je bent bevallen zonder verdoving? Dat moet toch afschuwelijk veel pijn hebben gedaan. Onmenselijk!”

Ik kan me de pijn van weeën niet meer herinneren

Ik schud mijn hoofd. En vertel haar hetzelfde verhaal dat ik ook mijn dochter heb verteld. “Ik weet dat het pijn deed maar ik kan me het niet herinneren. Een beetje als buikkramp, geloof ik, en dan een tikje erger. Nee, die keer dat de tandarts per ongeluk bij het boren een zenuw raakte, die staat me op mijn 82ste nog helder voor de geest. Maar de pijn van een wee, ik zou het niet meer weten. Verbazingwekkend, want ik piep snel.” Ik geef mijn kleindochter een knipoog. “Je moeder was natuurlijk zo mooi; ik was die weeën meteen vergeten!”

Vrouwen steeds vaker doorverwezen

Het toekomstbeeld met mijn nog ongeboren kleindochter in het Openluchtmuseum verschijnt voor mijn geestesoog als ik de krant lees. Nog maar 13 procent van de bevallingen vindt thuis plaats, staat er in een eenkolomsberichtje. Het leeuwendeel van de vrouwen reist met de eerste weeën en een koffertje af naar het ziekenhuis. Steeds vaker zijn ze doorverwezen én wordt er gevraagd om pijnstilling.

Vrouw moet bevallen waar ze zich prettig voelt

Mijn dochter is zelf ook bevallen in het ziekenhuis, wel met haar verloskundige in de buurt en zonder pijnstilling. Veiligheid voor alles, vond zij en ik kon haar geen ongelijk geven. Iedere vrouw moet immers daar -proberen te- bevallen waar ze zich het meest op haar gemak voelt. Feit is wel dat een bevalling daardoor steeds meer gemedicaliseerd raakt. En is een kind krijgen niet bij uitstek iets heel natuurlijks?

Bericht slinkend percentage thuisbevalling wordt niet opgepikt

Ik google Beatrijs Smulders, de Amsterdamse verloskundige die ik ooit in de vorige eeuw heb mogen interviewen voor de pagina Vrouw van De Telegraaf. Omdat ze de handschoen oppakte in de competentiestrijd tussen gynaecologen en verloskundigen. Vol trots droeg ze toen voorbeelden aan hoe de Nederlandse Organisatie van Verloskundigen in het buitenland werd uitgenodigd om te vertellen over het nut van de beroepsgroep. En het toen nog grote aantal thuisbevallingen.  Op website en facebookpagina van Beatrijs is het nu qua thuisbevalling oorverdovend stil.
Het bericht wordt nergens opgepikt, niemand die het betreurt.

Soms doet het leven pijn

Misschien is de ziekenhuisbevalling wel een enorme vooruitgang. Net zoals de ruggenprik. Een beetje jammer vind ik het wel, ook al is het als meerdanvijftiger mijn zaak niet meer. Ik zie mezelf weer even in het Openluchtmuseum. Mijn dochter wendt mijn rolstoel naar het Volendammerbuurtje. Een traan rolt over mijn  rimpelige wang. Het zout bijt een beetje. Soms doet het leven pijn. Maar daar hebben ze straks gelukkig ook iets voor.

Openingsfoto: Unsplash/Tim Bish