Opgegroeid in de jaren zestig is Elvis Presley deels van ‘voor mijn tijd’. Toch kan hij symbool staan voor mijn jeugd ten tijde van de Koude Oorlog. Mijn vader liet niet na te benadrukken hoeveel wij te danken hadden aan de Amerikanen na de Tweede Wereldoorlog. De VS, dat was een land waaraan we een voorbeeld konden nemen! Wat er van die American Dream na al die jaren is geworden, is vanaf vandaag te zien in de indrukwekkende documentaire The King van Eugene Jarecki.
Met Elvis’ Rolls Royce door de VS
The King een roadmovie met Elvis’ Rolls Royce.
Aan de hand van het leven van de ‘King of Rock’n’Roll spiegelt de filmmaker tijdens deze ‘roadmovie’ de ontwikkelingen in Amerika. Met de Rolls Royce uit 1963 van Elvis, reizen we dwars door de VS. Van zijn armoedige geboortegrond Tupelo in Mississipi, via Memphis, Nashville naar New York en uiteindelijk Las Vegas. Een uitstapje tussendoor gaat naar Duitsland waar Elvis twee jaar dienst deed als militair. Het maakte de zanger uiteindelijk tot een wereldster.
The King’s succes leunt op zwarte blues
Muzikant Mike Coykendall en singer-songwriter M. Ward.
Op de achterbank van de Rolls rijdt een bont gezelschap mee. Ze hebben allemaal iets met Elvis of met het Amerika van Elvis. Ongenoegen is er ook. Elvis bezocht gospelklasjes en liet zich inspireren door de blues die in het zwarte Beale Street, Memphis werd gespeeld. Een van Elvis’ grootste hits is ‘You’re nothing but a hound dog’. Het werd ooit geschreven voor Big Mama Thornton maar door Elvis in een nieuw jasje tot een van zijn eerste hits gemaakt. Zo maakte Elvis de muzikale erfenis van de zwarte slaven tot een ‘wit’ succes. Memphis heet de stad van de drie ‘Kings’; B.B. King, Martin Luther King en de King of Rock’n’Roll. Maar de laatste heeft nooit de tweede in zijn strijd gesteund. Elvis heeft zijn roem nooit ingezet voor de strijd voor gelijke behandeling van de zwarte bevolking, klinkt het in de film.
Geld verdienen kostte The King leven
“Bij elke keuze in zijn leven heeft hij het geld laat prevaleren boven de liefde, zijn geluk, zijn muziek,” vertelt acteur Ethan Hawke en Elvis-kenner op de achterbank van de Rolls. “Hij ruilde zijn ontdekker Sam Phillips in voor het platenlabel RCA, omdat hij daardoor op televisie kon komen. Een tienjarig (!) contract werd in Hollywood getekend voor het maken van ‘flutfilms’ zoals Elvis het zelf betitelde. Daarna tekende hij in Las Vegas voor een -letterlijk- moordend aantal shows.” Ashton Kutcher zag het lot van Elvis Presley als een waarschuwing. “Je moet oppassen als je roem je talent gaat overstijgen.”
Ashton Kutcher openhartig in Elvis’ auto over roem.
In Amerika kan niet iedereen ‘het’ maken
In de tussentijd heeft de 2 uur durende documentaire de kijkers dan al duidelijk gemaakt dat de Amerikaanse droom voor de meeste Amerikanen niet is uitgekomen. Zonder dat de film in zwartgalligheid vervalt. Daarvoor is er een te vlotte afwisseling van beelden. Uit het leven van Elvis, televisiefragmenten en flarden muziek -hoe kan het ook anders van de passagiers op de achterbank van de Rolls. Die waarschijnlijk minder verdienen dan The King. “Dat iedereen ongeacht ras of afkomst het in Amerika kan maken, als hij maar hard genoeg werkt, is een leugen”, zegt Road Crew Chief Wayne Gerster onomwonden achter het stuur tegen filmmaker Eugene Jarecki. Een serveerster heeft dan al uitgerekend dat het minimumloon weliswaar van 2,50 dollar naar 7,50 dollar is gestegen maar de prijs van een flesje sodawater ook van 10 cent tot 2 dollar.
The King mooie en indringende documentaire
Scene uit The King.
Mijn vader is inmiddels overleden, dus ik kan hem niet meer vragen wat hij van dit Amerika van Trump vindt. Ik denk met weemoed terug aan de tijd dat ik nog onbezorgd naar Disneyfilms kon kijken, naar Lucille Ball- en de Bing Cosbyshow. En ja, ook naar Jailhouse Rock met Elvis Presley. Alsof er niets anders op de wereld bestond…Een troost heb ik als ontgoochelde vijftigplusser: gelukkig komen er uit hetzelfde Amerika ook nog dit soort mooie en indringende documentaires. Een prachtig voorproefje op de IDFA eind deze maand.
‘The King’ wordt uitgebracht door Periscoop Film en is te zien in 24 bioscopen.
Recente reacties