Staatssecretaris Paul Blokhuis sloot eind 2018 met zeventig partijen een Nationaal Preventie Akkoord dat inzet op een gezonde leefstijl. De belangrijkste thema’s zijn roken, overmatig alcoholgebruik en overgewicht. Een van de zeventig partijen is de Vereniging Nederlandse Gemeenten. Brigitte Leferink werkte daar als projectleider lokale preventieakkoorden. Zo kwam zij te weten dat in Nederland niet iedereen gelijke kansen heeft op gezondheid.
Verontwaardiging
Schokkend. Dat was mijn eerste reactie op het gegeven dat mensen met een lage opleiding (basisonderwijs en vmbo) een lagere levensverwachting én veel minder gezond ervaren levensjaren hebben dan mensen met een hoge opleiding (hbo en universiteit). Verontwaardiging was de tweede reactie. Je kunt toch niet als gegeven aannemen dat er geen gelijke kansen zijn op gezondheid zonder er iets mee te doen? Ik zag het plaatje tijdens regiobijeenkomsten die de Vereniging Nederlandse Gemeenten organiseert voor gemeenteambtenaren die werken aan gezondheidsbeleid. Twaalf keer heb ik dat beeld voorbij zien komen en ik kan er niet aan wennen.
Slecht lezen en schrijven, schulden en werkloosheid
Wil je iets aan die gezondheidsverschillen doen, dan moet je eerst de oorzaken kennen. Laaggeletterdheid is er één van. Als je niet goed kunt communiceren met een arts, uitleg niet begrijpt en de bijsluiter abracadabra voor je is, sta je al op achterstand. En dan te bedenken dat in Nederland 2,5 miljoen mensen moeite hebben met lezen en schrijven. Twee op de drie daarvan zijn autochtone Nederlanders. Een andere oorzaak is een lage sociaal economische status. Schulden. Slechte woon- en werkomstandigheden. Werkloosheid en langdurige armoede leiden tot stress. Stress vergroot de kans op ziekte én is niet bevorderlijk voor een gezonde leefstijl. Allemaal achterliggende oorzaken, die je aan zou moeten pakken om echt effectief te zijn en mensen gelijke kansen op gezondheid te bieden.
Waar is jouw gemeente goed en slecht in?
Natuurlijk moet je in het kader van gelijke kansen op gezondheid ook weten hoe de situatie in jouw omgeving/gemeente is voor je maatregelen neemt. Nieuwsgierig geworden, nam ik een kijkje op ‘waar staat je gemeente’. Over elke Nederlandse gemeente vind je daar een schat aan informatie (niet alleen over gezondheid maar daar beperk ik me nu even toe). Gegevens over gebruik van huisartsenzorg, levensverwachting, overgewicht, bewegen, fijnstof, mantelzorg, vroeggeboorten en nog veel meer, afgezet tegen het gemiddelde in Nederland. Je kunt zo in één oogopslag zien waarin jouw gemeente goed en slecht scoort.
Rookvrije speeltuinen, meedoen aan IkPas
Het Nationaal Preventie Akkoord zet in op het terugdringen van roken (een rookvrije leefomgeving en in 2040 een rookvrije generatie), overmatig alcoholgebruik en overgewicht. In mijn werk als projectleider lokale preventieakkoorden informeer, stimuleer en ondersteun ik gemeenten aan de slag te gaan met preventie, al dan niet vastgelegd in een akkoord. Iedereen kan hier een rol in spelen, niet alleen de gemeente: scholen, sportverenigingen, bedrijven, maatschappelijke organisaties kunnen gezamenlijk werken aan een leefstijl, waardoor mensen gelijke kansen krijgen op gezondheid. Rookvrije speeltuinen, (meer) gezond aanbod in de bedrijfskantine, met je voetbalteam meedoen aan IkPas…
Gezondheid moet niet afhankelijk zijn van plek wieg
“Moeten we dan allemaal honderd worden?” vroeg iemand. Nee, dat hoeft niet. Dat kan ook niet. Er zullen altijd ziekten zijn, ongelukken gebeuren en op gegeven moment ben je ‘op’. Maar de tijd dat je hier op aarde bent zo gezond mogelijk doorbrengen, dat gun ik iedereen. Dat zou niet afhankelijk moeten zijn van waar je wieg heeft gestaan of hoe goed je kunt leren. Iedereen verdient gelijke kansen op gezondheid.
Brigitte Leferink werkt ook voor zichzelf aan een gezonde leefstijl en doet ook in 2024 mee aan IkPas. En heeft het Preventieakkoord 6 jaar in 2024 later vruchten afgeworpen? Lees het in het verhaal van Stella Ruisch.
Recente reacties