Ik loop met mijn Friese stabij Jitte naar het houten bruggetje dat het einde van het hondenlosloopgebied markeert, als ik haar zie staan. Een keurige dame in een beige regenjas tegen de brugleuning. Af en toe kijkt ze gelaten op haar horloge. Dichterbij gekomen hoor ik haar vragen: ”Hannes, kom je mee naar huis?” Uit de sloot springt een met modder overdekte zwarte labrador. Hij schudt zich uit, schiet achter de vrouw langs, waarbij hij een zwarte veeg van enige omvang op haar jas achterlaat. Hij rent de brug over en verdwijnt aan de overkant opnieuw in de sloot. Proestend en snuivend achtervolgt hij twee eenden in het V-spoor in het kroos. De dame kijkt mij verontschuldigend aan en verklaart, met onmiskenbare Amsterdamse tongval: “Ik ken hem niks weigeren. Hij hep al drie keer m’n leven gered”

Hij ruikt wanneer zij een aanval krijgt

Als ik haar vragend aankijk vertelt ze dat ze aan een ernstige vorm van epilepsie lijdt. Hannes is haar hulphond. Hij ruikt wanneer zij op het punt staat een aanval te krijgen. Aan haar kleding sjort hij haar dan naar de zitbank. Zij weet inmiddels dat ze haar hond serieus moet nemen en gaat liggen. “De rest maak ik niet meer mee, ik wor’ dan wakker in het ziekenhuis.”

Zonder Hannes zou ze niet alleen kunnen wonen

De hond is getraind om, zodra zijn bazin op de bank ligt, met zijn voorpoot een flinke klap te geven op de rode knop. Die is speciaal voor dat doel op de salontafel gemonteerd. Daarmee worden de hulpdiensten gemobiliseerd. “Zonder Hannes zou ik niet alleen kunnen wonen”, zegt de vrouw zichtbaar ontroerd, terwijl Hannes weer drijfnat de slootkant op klimt. “Moet ik dan kwaad worden als ‘ie niet meteen komt en nog een beetje wil zwemmen? Nou dan!“ Ze lijnt de hond aan. Naast elkaar wandelen ze het bruggetje over, richting winkelcentrum. Naar de slager, vermoed ik, biefstuk kopen voor Hannes.

Speciale band tussen mens en dier

‘Zijn we slim genoeg om te weten hoe slim dieren zijn?’ gaf bioloog én hoogleraar psychologie Frans de Waal zijn begin dit jaar geschreven boek als titel mee. Het boek dat de speciale relatie benadrukt tussen mens en hond, kreeg lovende recensies en benadrukt de speciale relatie tussen mens en hond. “Honden letten gretig op en hebben weinig aanmoediging nodig om te werken aan de opdrachten die we ze geven.” Op internet zag ik in dat verband verschillende indrukwekkende filmpjes over de training van hulphonden. De Waal vertelt over honden die getraind zijn om zich niet te verroeren.

Hersens hond werken hetzelfde als bij zakenman

Hierdoor was het mogelijk om bij een rustig, niet gestresst dier een hersenscan te maken. In de hondenhersenen blijken bij het vooruitzicht van een lekkernij precies dezelfde gedeelten van de hersenen te worden geactiveerd als in de hersenen van een zakenman met een financiële bonus in het verschiet. In gedachten zie ik een jongeman mét aktentas achter een worst aan rennen.  Het boek van Frans de Waal gaat niet alleen over honden, maar schetst een zeer toegankelijk overzicht van het onderzoek naar het gedrag van verschillende dieren in de afgelopen eeuw.

Apen herkennen gezichten

Eerder onderzoek naar intelligentie bij dieren liep vaak vast op een vergelijking met menselijke intelligentie; tegenwoordig wordt geprobeerd om het gedrag van het dier te begrijpen vanuit het nut of intelligentie dat dit gedrag voor het dier in kwestie heeft. Zo behalen de grijze notenkraker en de eekhoorn weliswaar geen graad in de wiskunde maar zijn ze wel dermate slim dat ze de verstopplek van duizenden pijnboompitten kunnen onthouden. “Ik vergeet zelfs waar ik mijn auto heb geparkeerd”, constateert De Waal droog. Elk dier heeft de intelligentie die het nodig heeft om te overleven en dat wordt tegenwoordig onderzocht. Zo leken apen weliswaar niet in staat om mensengezichten op foto’s te herkennen, maar toen het onderzoek plaatsvond met foto’s van gezichten van andere apen, bleken ze wel degelijk in staat te zijn tot gezichtsherkenning. Net als een schaap of een wesp of een kraai.

Meer respect voor dieren

Wie het boek van Frans de Waal lees, kijkt daarna met meer respect naar dieren. Morgen, 4 oktober is het dierendag. Wereldwijd staat deze dag op de agenda om extra aandacht te besteden aan dieren. En aan onze speciale band met ze. Na de ontmoeting in het park en het lezen van het boek van Frans de Waal ben ik me er weer bewust van, dat dat nog wel eens te wensen overlaat. Mijn hond, mijn trouwe vriendin…,die wordt op 4 oktober extra geknuffeld én we gaan in het park met de frisbee spelen.