Mooie tentoonstelling over Italiaanse Barok verlengd tot september

Oepsj! Ik doe zonder te kijken een stap naar achteren en bots bijna tegen een andere bezoeker van het Rijksmuseum. Dat is te wijten aan Caravaggio’s Sint Franciscus verzonken in gebed. Een van de vele prachtige kunstwerken die nog tot en met 13 september te zien zijn tijdens de tentoonstelling Caravaggio-Bernini in het Rijksmuseum.

Caravaggio’s St. Franciscus is in gebed en tegelijkertijd verraadt zijn lichaam beweging.

Op mijn gemak in het RIjks

Normaal is zo’n voorval onbeduidend maar nu voelt het bijna als een misdaad. Omdat het Rijksmuseum een goed werkend coronaprotocol heeft ingevoerd. Een ding hebben ze niet perfect kunnen regelen. Soms wil je even terug lopen om een extra blik op een beeld te werpen of wat langer bij een schilderij blijven staan. Dan is het oppassen geblazen. Toch voel ik me hier meer op mijn gemak dan in het Anne Frankhuis, waar veel aandacht verloren ging aan het ontwijken van tussen de bezoekers doorschietende jonge toeristen. Al is maar omdat in het Rijks suppoosten bezoekers af en toe vermanend toespreken.

Nog even kijken bij Rembrandts Nachtwacht

Het Rijksmuseum staat net als het Anne Frankmuseum op ons lijstje te bezoeken bezienswaardigheden nu het massatoerisme door corona ontbreekt. Heerlijk om zonder opgejaagd te voelen na afloop van het bezoek aan Caravaggio-Bernini nog even naar de Nachtwacht te kijken. En natuurlijk ook nog even langs Rembrandt’s Marten en Oopjen, de geruchtmakende Frans-Nederlandse aankoop te lopen.

In alle rust Rembrandts Marten Coppit en zijn bruid Oopjen bewonderen.

Caravaggio en Rembrandt

Wie naar het spel met licht en donker kijkt van Caravaggio, moet al onwillekeurig aan de Hollandse meester denken. Hoewel de dik aangezette emotie van de Italiaan bij Rembrandt veel minder aanwezig is. ‘Affetti’, emoties waren de leidraad in de vroege barok in Rome (1600-1640), waar de kunstenaars Bernini en Caravaggio uitblinkers in waren. De katholieke opdrachtgevers vroegen aan hen om de dramatiek van het geloof over te brengen, om afstand te nemen van het sobere protestantisme.

Dramatisch toont de Jezus Christus van Antonio Galli zijn steekwond en kijkt de bezoeker direct in de ogen; alsof hij vraagt: “Geloof je me niet?”

Geen bustes maar versteende menselijkheid van Bernini

De zalen van de Philipsvleugel in het Rijksmuseum  zijn dan ook ingedeeld naar ‘verwondering’, ‘levendigheid’, ‘beweging’,  ‘scherts’ en ‘afschuw’. De schilderijen van Caravaggio, die al op 38-jarige leeftijd in 1610 in Porto Ercole overleed onder mysterieuze omstandigheden, zijn prachtig. Evenals van een aantal zogenaamde Caravaggisten die zijn vernieuwende stijl van schilderen verder over Europa verspreidde. Maar de beelden van Bernini en zijn leerling Giuliano Finelli roepen de meeste fascinatie op. Hoe is het mogelijk dat iemand het marmer zo kan bewerken dat we na eeuwen het gevoel hebben dat we een versteend mensen en emoties kijken? En dat niet alleen: we lezen bij kardinaal Richelieu het karakter van zijn gezicht.

Zelfs de kanten kraag van de Engelsman Thomas Baker ziet er levensecht uit op de buste van Giuliano Finelli.

App voegt iets toe

Het Rijksmuseum heeft een fantastische app gemaakt, die ons op ons bezoek aan Caravaggio-Bernini begeleidt. Een speelse manier om de kennis te verrijken en andere -soms pikante- wetenswaardigheden door onze oortjes te vernemen. Zo zorgt de uitleg bij ‘Rinaldo en Armida’ van Nicolas Poussin dat ik het schilderij nog een tweede blik gun. Deze keer pas ik echter wel op, voordat ik te dicht bij andere bezoekers in de buurt kom…

De heks Armida wil Rinaldo doden maar ook weer niet, laat Nicolas Poussin zien.

Net als in andere musea, is het Rijksmuseum alleen te bezoeken door vooraf online te reserveren. Voor de tentoonstelling Caravaggio-Bernini geldt geen extra toeslag. Download de app Rijks van het Rijksmuseum op de telefoon of ga naar Rijksmuseum.nl. Zo voegt u voor- of napret aan uw bezoek toe. De telefoon met app naar het museum meenemen kan ook, zorg dan wel dat u oortjes bij u heeft en de batterij van de telefoon voldoende is opgeladen.