Gisteren heeft Femke Bol haar startnummer vastgemaakt met goudkleurige speldjes, zoals ze dat voor elke race doet. Dat heeft haar het brons gebracht in de finale van de 400 meter horde, gelooft ze. Wielrenster Annemiek van Vleuten dankt volgens eigen zeggen haar gouden en zilveren medaille aan de oorbellen die ze van haar overleden vader heeft gekregen. Terwijl onze samenleving steeds meer drijft op data uit computers, blijft bijgeloof onverwoestbaar onderdeel van ons menselijk leven.
Je reinste bijgeloof
Oké, de mascotte van de Olympische Spelen is een robotje geworden. Dat doet aan wetenschap denken maar een mascotte? Je reinste bijgeloof. Google het woord en je raakt bedolven onder de voorbeelden. Een rugnummer bij voetbal (Ajax-speler Hakim Ziyech was in alle staten toen zijn shirt met ‘10’ aan de nieuwe aankoop Dusan Tadiç werd gegeven), een beertje voor schaatser Shani Davis of het toenemend aantal vaste rituelen voor tennisser Rafaël Nadal voordat hij een ace serveert.
Staatslot in zelfde winkel
En niet alleen sporters koesteren hun bijgeloof. Al blijkt uit onderzoek dat meer dan driekwart van hen er een vorm van bijgeloof op nahoudt. Ook ‘gewone’ mensen zijn er mee behept. Zoals een staatslot kopen bij een vaste winkel of bij een adres waar veel winnende loten worden gekocht. En ook ik heb mijn eigen bijgeloof ontwikkeld.
Ring tussen de oren
Zonder de trouwring van mijn moeder aan mijn vinger, krijg ik een onbestemd gevoel. Dan klopt er iets niet. Het is begonnen als een gedachte voor de grap. Bij familieuitjes deed ik de ring om en zei tegen mezelf: “Zo is mama er ook bij.” Inmiddels heeft het zich tussen de oren genesteld en is het omgeslagen: “Het gaat niet goed, als ik de ring niet om heb.” Het is zelfs zo erg, dat ik hem goed verstop als ik hem om welke reden dan ook niet kan dragen. Stel je voor dat hij gestolen wordt in mijn afwezigheid!
Het is precies de valkuil die wijd open gaapt voor mensen die prestaties -mede- laten afhangen van een kleur kousen of oude kicksen. Dat zeg ik niet maar wetenschappers die het fenomeen bijgeloof onder de loep hebben genomen. Enerzijds maakt bijgeloof de kans op slagen daadwerkelijk groter, doordat de bijgelovige er meer zelfvertrouwen aan ontleent. Aan de andere kant maakt het extra kwetsbaar als er iets mis gaat met het ritueel of de mascotte.
Ook bijgeloof bij modelleurs?
Gezien het wijdverbreide bijgeloof stel ik me voor dat het zelfs voorkomt onder de modelleurs die kansberekeningen maken voor de verspreiding van het coronavirus. En dat ze even gedacht hebben bij hun cijfers: “Ik hóóp dat het slechtste scenario níet uitkomt.” Want de mens is als geen ander in staat een verstandelijke analyse te koppelen aan onwerkelijke gedachten. Lees er het boek van buitengewoon hoogleraar Ad Vingerhoets, ‘De emotionele mens’ maar op na. En zo hoop ik dat chef de mission Van den Hoogenband óók een of ander bijgeloof koestert. Dan komt het deze laatste week wel goed met de medaillespiegel in Tokio.
Meer lezen
De Olympische Spelen brengt de (top) sporter onder de aandacht. Zo leefde Stella Ruisch in 2016 mee met de oudersop de tribune…die zitten zich nu te verbijten of worden juist blij voor de buis in Nederland. Speciale aandacht voor de sporter die nèt in de finale van de rekstok valt om juist kramp krijgt in zijn enkel was er toen ook al. Respect voor de Olympiërs dus. En opvallend hoe veel sporters onderling sportief zijn. Daar kunnen we in de politiek nog veel van leren, lazen we in Team.nl
Openingsfoto: website NOS.nl
Recente reacties