Nog niet zo lang geleden was de Belgische Bieke Geenen (35) alleen maar dramatherapeute maar tegenwoordig kan ze zich ook grootoudercoach noemen. En dat allemaal doordat ze een handboek heeft geschreven voor grootouders: ‘Opa en oma zonder stress’. Ervaren oma Marlies Mielekamp constateerde al: “Had ik dit boek maar kunnen lezen, toen ik voor het eerst oma werd.” Interview met de schrijfster over de dilemma’s van grootouders en de balans tussen opvoeden en verwennen.

Op de eerste plaats: wie is Bieke Geenen?
“Ik ben Belgische en op de eerste plaats moeder van Tuur (6) en Fran (4). De opleiding Creatieve Therapie Drama volgde ik in Nederland. Samen met Griet Severeyns ben ik werkzaam in groepspraktijk Dynamiek. Daarnaast werk ik halftijds in de bibliotheek van Geel.”

Assertiviteitstraining voor grootouders

Je bent dus geen schrijfster; hoe kwam je er dan toe het boek Opa en oma zonder stress te schijven?
“In de bibliotheek had ik een jaar lang senioren als doelgroep. Al snel bleek dat vergaderingen met hen afspreken bijna onmogelijk was. Dan moest de ene oppassen, dan de andere de kleinkinderen van school halen… Toen zei een van de hen die oma was: “Het is moeilijk voor ons om nee te zeggen als we worden gevraagd op te passen. Misschien moet je dat voor ons aanbieden: een assertiviteitstraining om op een heldere manier nee te zeggen.””

Nee zeggen taboe

“Zo ben ik begonnen aan workshops en lezingen voor senioren om assertiever te worden. Het onderwerp bleek een taboe. Want als je aan zo’n workshop meedeed, bekende je kleur dat je in je eigen situatie moeilijkheden ervoer om nee te zeggen wanneer je werd gevraagd op te passen. Daardoor bleef het aantal deelnemers voor de lezingen achter. Vandaar dat ik besloot een boek te schrijven over het onderwerp. Dat is anoniemer en ik kon er veel tips in kwijt die mensen gewoon thuis kunnen lezen.”

Opa en oma favoriete oppas

Was je verbaasd dat het zo’n taboe was onder grootouders?
Zowel in Vlaanderen als in Nederland werken tegenwoordig beide ouders. Dat is ook nodig gezien allerlei financiële verplichtingen. Omdat je dan oppas nodig hebt, kom je al snel uit bij de grootouders. Die vertrouw je het meest en financieel is het ook makkelijk. Bovendien kost het geen maanden voordat je een plaats hebt, zoals op het kinderdagverblijf. Je hoeft maar te bellen en je kinderen kunnen er terecht. In de Vlaamse cultuur laten we iedereen weten dat het fantastisch is om op je kleinkinderen te passen en is het taboe om nee te zeggen. In Nederland ligt dat volgens mij anders. Grootouders zijn daar assertiever en ik begrijp dat je daar zelfs de term ‘weigergrootouders’ hebt; opa’s en oma’s die aangeven dat ze niet structureel gaan oppassen!

Goede communicatie

Dat Nederlandse grootouders makkelijker nee zeggen, geloof ik niet. Zelf heb ik daar moeite mee en ook in mijn omgeving hoor ik dat vaak…
Daarom dus dit boek, door de methode die ik aangeef, leer je op een goede manier nee te zeggen. En wellicht iets aan te bieden om je kinderen te ontlasten, zoals een maaltijd koken of een middag met de kleinkindjes naar de film gaan. Kinderen die oppas nodig hebben zullen, als de boodschap goed gecommuniceerd wordt, op zoek gaan naar andere oplossingen. Soms vinden ze de weigering niet fijn maar in feite is dat een compliment, want dat betekent dat ze het op prijs tellen als hun ouders oppassen. Hen vertrouwen ze het meest.

Je kind is inmiddels volwassen

Onlangs stonden we op een zaterdag om 10 uur op het punt naar Maastricht te gaan, toen mijn zoon belde. Of we tot twee uur die middag even konden oppassen: zijn vrouw was op het werk en hij moest voor zijn eigen werk dringend even weg. Mijn hart bloedde maar ik zei toch dat we van plan waren naar Maastricht te gaan, waarop hij antwoordde: ‘prima mam, dan zorg ik voor een andere oplossing.’
Dat heb je goed opgelost, had je wel ja gezegd, dan had je de hele tijd dat je daar was gedacht dat je ook fijn op weg naar Maastricht kon zijn. Het is je kind dat het vraagt maar dat kind is inmiddels volwassen. En kan prima zaken oplossen als dat nodig is.

Niet meteen ja zeggen

Als je kind opbelt om op te passen wat kan je dan beter niet doen?
Zeg niet gelijk ja of nee maar zeg dat je later terugbelt. Dat geeft je de mogelijkheid na te denken over hoe je dat wilt doen, zoals: ‘ja ik kan oppassen maar wel graag bij jullie thuis, zodat mijn eigen huis netjes blijft.’ Of: ‘ik kan oppassen maar verwacht niet dat ik iets in jullie huishouden doe. Ik ben er alleen voor de kinderen.’ En als je nee zegt, kan je bijvoorbeeld zeggen: ‘ik vind het vervelend, maar ik kan die dag niet. Maar ik kan wel voor jullie koken en dat tegen etenstijd brengen, zodat jullie het minder druk hebben.’ Zeg het in de ik- vorm en verwoordt wat je erbij voelt.

Bieke Geenen: verwennen door iets samen te doen

grootouderschap

Deze week was onze oudste kleindochter bij ons voor wiskundebijles. Er staat dan altijd een bakje met snoep of fruit voor haar klaar. In je boek heb je het over de balans tussen verwennen en opvoeden. Is snoep dan verboden?
Als je kind je verbiedt de kleinkinderen snoep te geven, kan je dat beter niet doen om conflicten te vermijden. En is je kleinkind ergens allergisch voor, dan houd je daar natuurlijk rekening mee. Maar niets is zo fijn als je kleinkinderen verwennen! Komt je kleindochter elke dag dan is het niet verstandig haar vol met snoep te stoppen, incidenteel een bakje snoep kan weer wel. Trouwens kinderen te veel suiker geven is niet goed, daar worden ze druk van en dat vind je zelf ook niet fijn. Maar denk ook eens aan dingen samendoen zoals pannenkoeken bakken. Zo hebben je kleinkinderen de volle aandacht. En er is niets zo fijn voor kleinkinderen dan verwend te worden met aandacht, ouders ontbreekt daarvoor soms de tijd.