De tweeslachtige houding van Nederland tegenover de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog wordt schrijnend duidelijk voor wie naar Westerbork in Drenthe gaat. Vlak achter de restanten van het doorgangskamp, waar duizenden en duizenden joodse Nederlanders mét hulp van landgenoten tussen 1942 en 1945 werden gedeporteerd richting dood, staat doodleuk al decennia lang een rijtje schotelantennes die verbinding zoeken met het heelal. Dat stemt Stella Ruisch tot nadenken, al wandelend op het Melkwegpad: de andere kant van de sterren in Westerbork.
De Melkweg en herdenkingsplaatjes
Hemel en aarde zijn nog nooit zo dicht bij elkaar geweest voor mijn gevoel als ik langs de borden loop die de wandelaar informeren wat er zich op miljoenen kilometers van ons hier in Westerbork bevindt. Jupiter, Mars; planeten met waanzinnig hoge en waanzinnig lage temperaturen. Met de vraag is er wel of geen water? Ondertussen lopen we langs bomen met herdenkingsplaatjes, aangebracht door nabestaanden van kampbewoners.
Goed jaar voor paddenstoelen
We schoppen door de herfstbladeren op het pad, zien de mooiste paddenstoelen (het is een goed jaar voor schimmels, kennelijk) en fluisteren in de schotels die tegenover elkaar staan opgesteld. Zo krijgen we een idee hoe men geluiden en signalen uit de ruimte probeert op te vangen.
Met de ogen van E.T.
Stel je voor dat er toch nog ander leven bestaat (Ik denk dan heel kinderlijk meteen aan een E.T.)! Ik bekijk onze soort even vanaf de kant van de sterren in Westerbork. Zielig dat landjepik in Oost-Europa ten koste van zoveel levens, milieuproblemen die mensen zelf hebben laten ontstaan en dan die opvlammende onverdraagzaamheid in zoveel landen.
Als we de schotels zijn gepasseerd, komt het pad uit op de toegangsweg van het kamp Westerbork, dat Gert Nonnekes hier al eerder beschreef. Langs de kant staan bordjes met de data van deportaties en de aantal mensen die zijn weggevoerd. Je wordt er niet vrolijk van. Hier zijn ook sterren maar aan de kant van Westerbork stralen die niet hetzelfde uit als op het Melkwegpad.
De mensheid verdient zo’n mooie planeet niet, denk ik als ik daags erna over de wuivende boomtoppen uitkijk bovenaan het Boomkroonpad. Maar nu we er toch zijn, denk ik erachter aan, laten we er dan in ieder geval maar het beste ervan maken. Bijvoorbeeld door zo’n mooie herfstwandeling!
Meer lezen
Het Melkwegpad bood ons de gelegenheid in de herfstvakantie om kleinkinderen de stralende kant van de sterrren te laten zien, terwijl het volwassen deel van de familie de schaduwzijde van het kamp opzocht. Maar wie daarna op zoek is naar de schoonheid van het leven komt in Drenthe volop aan zijn trekken. Daarover schreef Karin de Lange in reis door de tijd. Kees Rooze schreef over het land van Bartje en de blues.
Foto’s: © Stella Ruisch tenzij anders vermeld
Recente reacties