Ramp Zalig!

Ik durf te beweren dat ik over het algemeen genomen een zachtaardig karakter heb. Ik wens iedereen het allerbeste toe, oordeel niet snel, ga confrontaties uit de weg en zoek het gevaar niet op. Ook heb ik, zoals velen van mijn generatie, geen verschrikkelijke dingen meegemaakt. Geen oorlog in mijn land, geen doorbrekende dijken of aardverschuivingen. Vanwaar dan toch die fascinatie voor rampenfilms, vraag ik me af met de komst van weer een nieuwe -Noorse- rampenfilm ‘The Wave’ in de bioscopen.

Met ingehouden adem en op het puntje van stoel bekeek ik Twister (1996), over tornadojagers die hun leven op het spel zetten voor de Wetenschap, Deep Impact (1998), waarin een komeetinslag de wereld dreigt te vernietigen en Daylight (1996),over een ongeluk in de Holland Tunnel in New York, waarbij mensen via ventilatieschachten weten te ontsnappen. Via Netflix heb ik recent genoten van The Edge (1997), waarin een puissant rijke zakenman en een fotograaf, nadat hun vliegtuigje is neergestort, in leven moeten blijven in de wildernis van Alaska. Bedreigd door vreselijke kou en beren.

Zoals er achter een succesvolle man altijd een vrouw staat, zo zijn de meeste spannende rampenfilms eerst een boek geweest. En zo is er dan ook volop te kiezen in het land van de Rampenroman. Lezend heb je weliswaar niet je handen vrij voor frisdrank en popcorn, maar vergeleken met een film is het verhaal in een boek doorgaans gelaagder, de karakters meer uitgewerkt. Daardoor zijn de boeken spannender.

Niet verfilmd, maar wel heel meeslepend vond ik ‘Weerwater’ (2015) van Renate Dorrestein. Na een onvoorspelde Augustusstorm lijkt de buitenwereld niet meer te bestaan. Wat rest is een mistbank, water, en Almere. Voornamelijk vrouwen hebben de ramp overleefd; de meeste mannen waren elders aan het werk. Onder de vrouwen de schrijfster, die op uitnodiging van de gemeente maanden naar Almere is gekomen om een roman te schrijven. De overlevenden, waaronder Bianca, bekend als de stem van de Kruidvatreclame, zijn genoodzaakt met elkaar verder te leven en moeten een nieuwe maatschappij inrichten.
Behalve een spannend en geestig boek is het ook een ontroerend boek over de behoefte en noodzaak tot verbinding.

‘De Weg’ (2006) door Cormac Mc Carthy is wel verfilmd, (The Road, 2010) en spannend ook. Maar ook in dit geval is het boek een stuk beklemmender. McCarthy won er terecht een aantal prijzen mee. Een man is met zijn zoontje op weg in een troosteloos en onbegaanbaar landschap. Het blijft onduidelijk wat er zich heeft afgespeeld, een oorlog of een milieuramp. Honger, ziekte, dood en ander gevaar liggen voortdurend op de loer. De vader wil zijn zoon naar het mildere Zuiden brengen, wanneer hij voelt dat voor hem het einde nabij is. In korte alinea’s, zonder veel drama en details, wordt dit verhaal ons verteld, en door de wijze van vertellen is het zo mooi.

Wat een enorm verschil met het boek van Niccolò Ammaniti, Anna (2015). Door een virus zijn alle volwassenen op Sicilië overleden. Kinderen en wilde honden proberen te overleven. De dertienjarig Anna wil haar broertje Astor naar het vasteland brengen in de hoop dat daar nog volwassenen wonen. Helaas wordt dit boek nergens écht spannend en de personages blijven vlak en oninteressant. Geen dieptepunten, geen hoogtepunten en ook geen echt einde. Jammer, het gegeven was zo boeiend. Misschien kan een goede regisseur het nog eens leven inblazen.

De lijst van deze ‘disaster thrillers’ is, tot mijn grote vreugde, eindeloos. Zowel op het witte doek als op papier valt er genoeg te beleven. Aan het eind wordt iedereen altijd gered door de Amerikaanse president of door de Liefde. En anders weet men zich aan te passen aan een nieuwe situatie.

En ik lees het en ik kijk ernaar. In de behaaglijkheid van mijn eigen, veilige, leven word ik me bewust van wat er allemaal te verliezen is.