Komende week, 10 oktober, houdt kunsthistorica Mirelle Nunes in Zeist een lezing over de nieuwste tentoonstelling in het Kunstmuseum in Den Haag. ‘Dior-A New Look’. Een modetrend die nog steeds navolging krijgt. En daarmee, behoort Christian Dior tot de belangrijkste modeontwerpers van de afgelopen eeuw, legt ze uit.

De nieuwe mode

De ‘New Look’ was de nieuwe mode met wijde rokken in de jaren vlak na de Tweede Wereldoorlog, 1947 om precies te zijn. Van deze collectie werd vooral één silhouet wereldberoemd: het ‘Bar’-mantelpakje. Een smal, getailleerd jasje in crème kleurige stof met daaronder een wijduitstaande, zwarte plooirok tot over de knie, gemaakt van 5,50 meter aan wollen stof. Opvallend, omdat er vlak na de oorlog enorme schaarste was aan materiaal. Alle stoffen werden immers gebruikt om kleding te maken voor het leger.

Het ‘Bar’-mantelpakje

Deze creatie vierde de vrouwelijkheid en het een grote mate van luxe. Opvallend aan het jasje is dat deze getailleerd en nauwsluitend is met een schootje waarin versteviging is aangebracht, waardoor het wijd uitstaat. Hierdoor komt het accent meer op de heupen te liggen. Gecombineerd met de ruimvallende rok was het de perfecte outfit om aan het eind van de middag een drankje te ‘doen’ in de chique bars van grote hotels in Parijs. Zodoende kreeg deze outfit de naam ‘Bar’.

De perfecte outfit om uit te gaan in 1947.

Wie is Christian Dior?

Dior, geboren in 1905 in Normandië in een familie van industriëlen, opent als 23-jarige een kunstgalerie in Parijs en exposeert er grote meesters als Picasso, Braque en Matisse, maar ook surrealisten en neoromantici. Hij trekt op met hen, maar ook met schrijvers, musici en decorateurs. Na een gedwongen sluiting van de galerie in 1931, volgt Dior tekenlessen en zal hij zijn kost verdienen met mode-illustraties.

Door een speling van het lot kan hij vlak na de Tweede Wereldoorlog zijn eigen haute couture-huis openen aan de Avenue Montaigne in Parijs. Dit groeit uit tot een wereldberoemd mode-imperium met haute couture, een boetieklijn, accessoires en parfum.

Christian Dior (1905-1957). Foto: Publiek Domein/Wikicommons.

Geïnspireerd door zijn tijdgenoten

Christian Dior liet zich inspireren door kunst en gebruikte elementen uit de schilderkunst in zijn ontwerpen. Hij was een groot liefhebber van impressionistische kunst en liet zich vaak inspireren door de kleuren en texturen van schilders zoals Claude Monet, Auguste Renoir en Edgar Degas. Dit is te zien in zijn gebruik van kleur en patronen, die vaak doen denken aan impressionistische schilderijen.

Golvende lijnen uit de periode van de belle époque (de ‘mooie’ tijd tussen 1890 en 1910) maakte “zachte schouders, ontluikende borsten, tailles zo slank als wijnranken en rokken zo wijd als bloemkronen”, aldus Dior. Hij geeft hier al precies aan waar het bij hem om draait: het verfraaien van de vrouw. Zo ontstond een tijdloos en elegant modemerk.

Meester van de Haute Couture

Dior was groot voorstander van het behoud van de traditie in de couture en het doorgeven daarvan aan de volgende generatie. Volgens de haute couture wordt kleding op maat gemaakt voor de drager ervan. Het kledingstuk wordt met de hand gemaakt van mooie, kwalitatief hoogstaande stoffen. Voor het bewerken past men de meest verfijnde technieken toe. Denk bijvoorbeeld aan coupenaden verwerkt in de voorpanden, paspelzakjes, borduur- en versiertechnieken. In zijn hoogtijdagen had Dior 900 personeelsleden in dienst om alle ontwerpen tot kledingstukken te vervaardigen.

Dior-A New Look

Christian Dior behoort tot één van de invloedrijkste ontwerpers van de twintigste eeuw. De soepele japonnen en prachtige getailleerde jasjes van zijn hand vinden ook in onze tijd nog veel liefhebbers. In Den Haag kan de bezoeker meer dan 40 creaties bewonderen, als ook de ontwerpen van zijn opvolgers die telkens elementen van zijn elegante lijnen in hun eigentijdse ontwerpen laten terugkomen. Zo wordt het Dior-gen gedeeld door diverse couturiers, die tot op de dag van vandaag zorgen voor de voortzetting van de haute couture.

Yves Saint Laurent voor Dior, Cocktailjurk Éléphant blanc (l), detail borduurtechniek met glaskralen en geslepen steentjes (r), haute couture lente/zomer 1958, Parijs. Bruikleen Musée Yves Saint Laurent, Parijs.

In het Kunstmuseum gaan de ontwerpen van Christian Dior een dialoog aan met de ontwerpen van de huidige en eerste vrouwelijke creative director van Dior, Maria Grazia Chiuri. Diors visie op feminisme en de bewegingsruimte letterlijk en figuurlijk voor vrouwen wordt in het hedendaagse modebeeld door Chiuri weer naar voren gebracht.

Zaalimpressie passage met de ontwerpen van Maria Grazia Chiuri, de huidige creative director van Dior.

Beroemde clientèle

Onder de clientèle van Dior bevonden zich koninginnen, prinsessen, rijke Amerikaanse dames en actrices, zoals Grace Kelly, Marlène Dietrich, Prinses Diana, en Elizabeth Parks Firestone (van de autobanden).

Toch werden zijn silhouetten door een breed publiek gedragen van Parijs tot Londen, New York, Tokio, Rio de Janeiro en Sydney. Dat was mogelijk doordat de ontwerpen van Dior in licentie werden verkocht aan klanten. Coupeuses reisden ieder jaar naar de modeshows van Dior en kozen er de meest geschikte modellen uit voor hun klanten. Ook via modejournalisten vonden de ‘kopieën’ hun weg naar het grotere publiek.

Nummer drie op lijst meestverdienende modemerken

Over dat grotere publiek hoeft het luxemerk Dior anno 2024 zich geen zorgen te maken.  Het merk staat no. 3 op de lijst van beste omzet van modeartikelen. Niet alleen vanwege de parfums maar ook voor de kleding én niet te vergeten de sneakers. Gelimiteerde oplages van 8.500 paar (Air Jordan 1) per jaar à raison van € 2.000 per paar is de uitkomst van een samenwerking tussen Dior en Nike. Ze vinden hun weg als zoete broodjes naar de luxe paardjes in de hele wereld.

Pop-up store voor wie na het zien van Dior-A New Look hebberig is geworden.

Voor wie na het bezoeken van de tentoonstelling hebberig is geworden is er een pop upstore ingericht met betaalbare Dior-items. Daar zijn kaarten, affiches, notebooks en de catalogus behorende bij deze tentoonstelling te vinden. In de museumshop sluiten meer artikelen aan bij deze en andere collectie-onderdelen van het Kunstmuseum Den Haag.

Kunstmuseum Den Haag

Dior-A New Look is nog te zien tot en met 26 januari 2025 in het Kunstmuseum, voorheen Gemeentemuseum. Het is één van Europa’s grootste kunstmusea. Het art deco gebouw werd in 1931 ontworpen door architect H.P. Berlage (1856-1934). Opvallend is de markante gele baksteen aan de buitenzijde.

De collectie bevat een aantal pijlers: beeldende kunst met schilderijen, beeldhouwwerken en affiches, kunstnijverheid met o.m. porselein, mode, sieraden, stijlkamers en muziekinstrumenten. Sinds oktober 2019 werd de naam gewijzigd in Kunstmuseum Den Haag. Het hele jaar zijn er naast de vaste collectie vele wisselende tentoonstellingen, waarvan enkele ‘blockbusters’, zoals nu Dior-A New Look.

Het Kunstmuseum in Den Haag, ontworpen door Berlage.

Nieuwsgierig? Er zijn nog enkele plaatsen vrij voor de kunstlezing van Mirelle Nunes op donderdag 10 oktober. Het is ook mogelijk om de lezing via streaming op de computer bij te wonen. Voor meer info: www.kunstuitzeist.nl

Meer lezen

Het najaar is bij uitstek de gelegenheid om naar een mooie tentoonstelling te gaan. Naast Dior-A New Look is er ook de bezienswaardige tentoonstelling Joan Miró- Sculptures in het museum Beelden aan Zee in Den Haag. En wie snel is kan in Amsterdam in het H’Artmuseum tot en met 10 november nog de tentoonstelling van de Duits-Russische schilder Kandinsky zien . Werken van Mondriaan behoren tot de vaste collectie van het Kunstmuseum. In 2023 waren ze onderdeel van de mooie tentoonstelling Hilma af Klint en Pieter Mondriaan, ontmoeting in kunst, waarover Mirelle Nunes eerder schreef.

Alle foto’s: ©Mirelle Nunes