Tár is actrice Cate Blanchett op het lijf geschreven

Gelukkig blijf ik zitten

Het eerste kwartier van Tár vraag ik me af, waarnaar ik aan het kijken ben. Het interview op een theaterpodium dat journalist Adam Gopnik van The New Yorker (die zichzelf speelt) met de wereldberoemde dirigent Lydia Tár heeft, duurt lang en is te intellectueel om te boeien. Terwijl ik me realiseer dat het in werkelijkheid nog geen vrouwelijke dirigent, hoe getalenteerd ook, is gelukt de absolute top te bereiken (ongeveer 8 procent van de orkesten wordt door een vrouw geleid). Gelukkig blijf ik zitten.

Drama

Want net als ik wat onrustig heen en weer ga schuiven op mijn bioscoopstoel, ontspint zich in Tár het drama van de succesvolle, machtige vrouwelijke dirigent. Die weet dat haar bescheiden assistente Francesca Lantini droomt van het dirigentschap maar haar schoffeert. Die de telefoontjes van haar vrouw Sharon Goodnow thuis in Berlijn met hun geadopteerde Syrische dochtertje Petra negeert. En haar favoriet, de nieuwe Russische celliste Olga, bevoordeelt ten koste van collega’s.

Oor voor muziek maar doof voor signalen

Muziek is wat maestro Lydia Tár drijft in haar ambitie. Het is de taal die ze spreekt. Tegelijkertijd is ze doof voor de signalen die de mensen in haar omgeving afgeven. Cate Blanchett maakt in haar rol overtuigend duidelijk wat er gebeurt als een getalenteerde, ambitieuze musicus wel de macht heeft maar niet de leidinggevende capaciteiten bezit. Terwijl ze die wel nodig heeft als dirigent bij het philharmonisch orkest in Berlijn.

Zwakke plek in pantser

Als een door haar afgedankte geliefde violiste zelfmoord pleegt, begint het pantser van de stoere, sterke vrouw zwakke plekken te vertonen. Zo hoort ze ’s nachts en op stille momenten steeds meer angstaanjagende geluiden en krijgen haar dromen het karakter van een nachtmerrie. Pillen moeten helpen zich staande te houden.

Wat het interview aan het begin van de film al duidelijk heeft gemaakt: dit jaar moet het hoogtepunt in Lydia Társ bestaan worden. De voorbereiding van de uitvoering van de Vijfde van Mahler en het uitkomen van het boek over haar leven; ze krijgen een totaal andere wending.  Hoe het afloopt? Daarvoor zullen bioscoopbezoekers zitvlees voor 2 uur en 37 minuten moeten hebben.

Cate is goed maar ook Nina, Noémie en Sophie

In ruil krijgen ze een film waarin Cate Blanchett de sterren van de hemel speelt. Maar ook de bijrollen in Tár maken indruk. Zoals Nina Hoss, die als Lydia’s vrouw Sharon én als eerste violiste in het Berlijns orkest haar knopen telt.  We hoeven maar naar het gezicht van actrice Noémie Merlant te kijken om te weten hoe assistente Francesca zich voelt. En ja, de acteurs bespelen in de film hun muziekinstrument allemaal zelf. ook een prestatie. Cate Blanchett leerde speciaal pianospelen voor Tár, Nina Hoss is daadwerkelijk een verdienstelijke violiste. En Sophie Kauer als de jonge Russin Olga, is ook in het echt celliste.

Tár is de moeite van het kijken waard

Regisseur Todd Field, die het scenario voor de film (met Cate Blanchett in het hoofd) schreef, vertelt een verhaal over macht en verval. Zonder met de vinger te wijzen wie we goed of slecht moeten vinden. Dat mogen de bioscoopbezoekers na afloop van de film zelf bepalen. En dat maakt de film uiteindelijk meer dan de moeite waard om het moeizame begin te doorstaan.

Meer Kijk Eens over film

Naast Tár behoort The banshees of Inisherin tot de grote kanshebbers bij de Oscaruitreiking van 2023. Leuk om nog eens na te lezen welke -Oscar-films we een aantal jaren geleden mooi vonden. In 2017 pikten wij deze Oscargenomineerden eruit. Winnen dat jaar deed o.a. La La Land van Damien Chazelle, die nu kanshebber is met Babylon . Dat jaar kozen we deze films tot de mooiste. Welke vonden we in 2018 mooi? Daar hoorde in ieder geval Three Billboards outside Ebbing toe. Frances McDormand werd terecht bekroond met een Oscar. Meer Kijk Eens-tips? Klik dan hier.

Openingsfoto: ©Focus Features LLC.