Opnieuw ligt er een boek van mijn geliefde schrijfster Elizabeth Jane Howard in de boekwinkels. Een beter moment had ik me niet kunnen wensen. De lockdown legt de wereld stil en ik lees het prachtige Welbeschouwd (Uitgegeven door Atlas Contact) in alle stilte en ongestoord uit!
In de ban van De Cazalets
Eerder raakte ik – en velen met mij- volledig in de ban van De Cazalets, de familiekroniek die de Britse Elizabeth Jane Howard (1923-2014) op latere leeftijd schreef. Ik verslond de vijf delen -Lichte jaren, Aftellen, Verwarring, Bevrijding en Veranderingen- en hoopte daarna vurig op de Nederlandse vertaling van haar vroegere werk. Met Welbeschouwd, de vertaling van Elizabeth Jane Howards tweede boek, The Long View, dat ze in 1956 schreef, gaat deze wens in vervulling.
Terug in de tijd
In Welbeschouwd wordt mevrouw Fleming verlaten door haar echtgenoot. Hij was haar al jaren ontrouw maar nu, na een lang huwelijk, verlaat hij daadwerkelijk hun chique huis aan Campden Hill Square, Londen. Mevrouw Fleming blijft achter met haar twee volwassen kinderen. “Míjn nieuwe leven, dacht ze, en ze nam eraan plaats.” Vanaf dat moment neemt het boek ons mee terug in de tijd. In 5 delen, die zich steeds ongeveer vijf jaar eerder afspelen, belanden we uiteindelijk in 1926, bij het moment dat Conrad en mevrouw Fleming elkaar ontmoeten. Dat háár naam Antonia is, komen we pas halverwege het boek te weten. Het illustreert scherp en pijnlijk duidelijk hoe ondergeschikt haar behoeften en wensen zijn.
Gekleurd beeld
Evenals in de familiegeschiedenis van de Cazalets speelt Welbeschouwd zich af in de betere Britse kringen. Niet verwonderlijk, want dit is het milieu waar schrijfster Elizabeth Jane Howard zélf opgroeide. We volgen het huwelijk van Antonia en Conrad, tijdens de drukke oorlogsjaren, vakantiereizen van het gezin, huwelijkse ontrouw, en de beginjaren van hun relatie. Het huwelijk van Antonia met de dominante en complexe Conrad, die voortdurend vreemdgaat, is ondanks alle welvaart waarin ze leven, ontluisterend. De manier waarop Conrad haar, maar ook andere vrouwen, behandelt is tenenkrommend. We kennen de afloop en dat kleurt ons beeld.
Ongeïnteresseerde ouders
Uiteindelijk leren we de jonge Antonia kennen. Een knap, maar dromerig en naïef meisje. Voortdurend bereid om haar hyperintelligente vader en haar “verschrikkelijk verrukkelijk aantrekkelijke” en veeleisende moeder te plezieren. Omgekeerd zijn de ouders niet erg geïnteresseerd in de noden en gevoelens van hun dochter. Ze vinden haar teleurstellend. Weinig intelligent en erg onaangepast. Een huwelijk met Conrad is een welkome manier om de banden met haar ouderlijk huis te verbreken.
Beklemmend beeld
Welbeschouwd is een boek voor fijnproevers dat met aandacht gelezen moet worden. Elizabeth Jane Howard schetst de geschiedenis met prachtige observaties en messcherpe dialogen. Zo ontstaat het beklemmende beeld van het leven van een knappe en intelligente vrouw die, ondanks welvaart en welstand, nooit voor zichzelf heeft kunnen leven.
Na lezen knaagt de ongerustheid
Na het lezen spookt het verhaal nog dagen door mijn hoofd! Ik vraag mezelf af of de tijden inmiddels voldoende veranderd zijn. Of ik mijn dochters heb geleerd om zichzelf naar waarde te schatten en hun opties te overzien. Of ik dat zelf wel gedaan heb, eigenlijk. En diep van binnen knaagt de ongerustheid. Welbeschouwd dus: lezen dat boek!
Wiette schreef eerder over de boeken van Elizabeth Jane Howard: De Cazalets en Na 5de deel van de Cazalets ga je ze missen. Lees ook van Wiette: Nieuw juweel van Jane Gardam en Rode (k)roontjes
Recente reacties