Tuinen van de toekomst: een droom in de winter

In het Nieuwe Instituut in het Museumpark in Rotterdam is er een tentoonstelling te zien voor wie niet kan wachten tot het lente wordt. In ‘Tuinen van de Toekomst’ wordt aan de hand van de geschiedenis van stromingen in landschapsarchitectuur en tuinontwerp gekeken naar de nieuwste ontwikkelingen. Landschappen, grote maar ook heel kleine tuinen komen voorbij. Nu het buiten kaal, koud en overwegend grijs is, is het fijn om naar beelden te kijken van bloeiende bomen, planten en bloemen. Een droom in de winter.

Grootheden in tuin- en landschapsontwerp

‘Tuinen van de toekomst’ in het Nieuwe Instituut is georganiseerd in samenwerking met het Vitra Designmuseum in Weil am Rhein. Voor de Nederlandse situatie is de tentoonstelling aangepast met werk van Henk Gerritsen en Michael van Gessel, beiden vaderlandse grootheden op het gebied van tuin- en landschapsontwerp. Ook is te zien welke vernieuwende projecten er in Rotterdam te zien zijn.

Gieters en tapijtje van bloemen

Bij de ingang is de vraag of je je schoenen uit wil doen. Dan mag je het bloementapijtje betreden dat bij de ingang van de tentoonstelling staat. Maar eerst kom je een wand tegen met diverse stoelen. Even dacht ik in de verkeerde tentoonstelling te zijn beland maar het blijken tuinstoelen te zijn. Daarna een verzameling harken, scheppen en gieters. Ook ‘mijn’ gieter hangt er in de perfecte staat van twintig jaar geleden bij. Groen plastic. Gewoner is niet mogelijk. Maar…. hiervoor ben ik toch niet gekomen?!

Ontwerpen met de natuur

Maar het blijkt slechts de aanloop naar de volgende halte: een film op groot formaat met rijen stoelen ervoor. Heerlijk zitten, terwijl prachtige afbeeldingen van tuinen in schilderijen en boeken aan ons voorbij komen. Tuinkunst en ideeën over tuinen. De tuin is géén natuur. Sterker nog, de tuin bestaat uit uitroeien! Alles wat het ideaal bedreigt, moet immers verdwijnen. Gelukkig verandert onze ideale tuin geregeld. Inmiddels zien we niet meer alleen keurige perken met één soort bloemen en een zeldzame boom in het groen als een aards paradijs. Ook worden tuinen niet langer samengesteld als een encyclopedie van bomen, planten en kruiden. Ondertitel van de tentoonstelling ‘Tuinen van de toekomst’ is ontwerpen met de natuur. Dat verklapt al dat het uitroeien inmiddels is veranderd in samenwerken. Om diezelfde natuur en de diversiteit erin te behouden.

‘Altaartjes’ van tuinkunstenaars

De bezoekers van ‘Tuinen van de toekomst’ passeren diverse hoekjes en tafels die zijn ingericht met voorwerpen en filmpjes met bepaalde thema’s. Eén ervan is gewijd aan de Dutch Wave, de ontwerpstijl van tuinen met plantengroepen, gebaseerd op een natuurlijke tuininrichting die internationaal bekendheid verwierf. Voorlopers daarvan zijn onder andere Piet Oudolf en Henk Gerritsen. Henk Gerritsen richtte samen met zijn levenspartner Anton Schiepers de Priona tuinen in Schuinesloot in Overijssel op. En natuurlijk mag Mien Ruys hier niet ontbreken. De tuinontwerpster ontwierp talloze plantsoenen en parken in Nederland in en gaf even zoveel privétuinen vorm. Ook zij werkte het liefst met inheemse planten die later in de ‘Dutch Wave’ een grote rol zouden gaan spelen.

Twee aparte ‘altaartjes’ mogen niet onvermeld blijven. Namelijk het filmpje, foto’s en kunstwerken van de tuin die kunstenaar Derek Jarman aanlegde aan de Engelse kust in Kent. Deze tuin groeit en bloeit in een rotsachtig landschap vlak naast een kerncentrale. Verder de tuin die Jamaica Kincaid aanlegde in Vermont in de VS en die haar persoonlijke geschiedenis weerspiegelt. Intrigeert.

Tuinen in beeld

Maar er is Naast de film die ik noemde over de geschiedenis van tuinen vanaf de Middeleeuwen tot nu is er nog een film te bekijken om bij weg te dromen. Het meest aantrekkelijke van die film was voor mij de vier seizoenen van de tuin van Piet Oudolf. Het begint in een kale grasvlakte die uitgroeit tot een rijke tuin met struiken en planten en bloemengroepen, een oase! Daarna zie je wat de seizoen met deze tuin doen. Het eindigt in de winter met een tuin in de sneeuw. Een bewijs dat zelfs in de winter een tuin adembenemend mooi kan zijn!

Bezoek aan ‘Tuinen van de Toekomst‘

De tentoonstelling is nog te zien tot 13 april 2025 in het Nieuwe Instituut, Museumpark 25 te Rotterdam. De tentoonstelling eindigt als er in de natuur genoeg te zien is om deze winterdroom te verruilen voor de opbloeiende natuur buiten! Het Nieuwe Instituut ligt naast het Depot, het in verbouwing zijnde Boymans van Beuningenmuseum en het Sonneveldhuis, ontworpen en ingericht door Rietveld. Heb je tijd over, dan is er dus genoeg moois te zien in de buurt. Vooral het Depot (opslag van kunst van het Boymans), waar ik eerder over schreef, is een opzienbarend gebouw met een dakterras met geweldig uitzicht over Rotterdam.

Meer lezen over tuinen

Op zoek naar mooie tuinen? Sla dan ook in het hoge noorden niet De Cleyne Hortus over, die Brigitte Leferink aan het einde van het seizoen vorig jaar bezocht. Kees Rooze ontdekte een tuinpareltje in Amsterdam dat internationaal wordt geroemd: De bloementuin van Darwin. Benieuwd naar tuinen uit vroeger tijden? Bezoek dan Paleis Het Loo. Piet Oudolf is de beroemdste vertegenwoordiger van the Dutch Wave, zijn tuinen zijn in binnen- en buitenland te bewonderen.

Foto’s : Pim Top/Het Nieuwe Instituut, tenzij anders vermeld.