Afgelopen week is de documentaire Christo: Walking on water in première gegaan, uitgebracht door Cinema Delicatessen. Voor wie Christo niet kent: hij is de helft van een kunstenaarsduo Christo Vladimirov Javacheff en Jeanne Claude Denat, dat samen tientallen projecten heeft gemaakt op straat of in de natuur.
Meest bekend is het inpakken van de Pont Neuf in Parijs in 1985 met witte doeken door Christo. Tien jaar later deed hij hetzelfde met de Rijksdag in Duitsland.
Project aan Iseo-meer
Minder bekend is dat Christo al in januari 1958 was begonnen. Hetzelfde jaar waarin hij met Jeanne Claude Denat trouwde. Jaren met talloze inpakprojecten volgden. Groter, groots, grootser. Sinds de dood van Jeanne Claude in 2009 werkt Christo, inmiddels 83 jaar, na enkele jaren stilte alleen aan grote projecten. In 2016 ontstond zijn project Walking on water, waarbij hij een pad van drie kilometer over het Iseomeer in Italië, aan de voet van de Alpen, aanlegde. De documentaire volgt de kunstenaar vanaf drie maanden voor de start.
Film volgt kunstenaar op de voet
Andrey Paounov stelde de documentaire achteraf samen uit honderden uren opnames. Christo heeft de gewoonte alles te documenteren. Zondere enige vorm van toelichting ziet de kijker Christo zalen afgaan en handtekeningen zetten. Bijna was ik afgehaakt bij de vergaderingen en de beelden van Christo die van het project een schilderij aan het maken is. Wie is wie in de film? Het lijkt er niet toe te doen.
Vooral het bekvechten met een medewerker- twee haantjes tegenover elkaar- is echter intrigerend. Wat beweegt die man om met een kunstenaar te werken die niet voor overleg vatbaar lijkt en alleen maar met zichzelf bezig? Er lijkt wel een band tussen de twee…. wie weet snappen ze elkaars woedende, snauwende manier van samenwerken.
Filosofie van Christo
Christo doet wat uitspraken die later in de film herhaald worden. Hij houdt van echte dingen. Echte natuur, echte wind, echt water. En al zijn kunst is nutteloos, maar hij maakt het, omdat het mooi is om naar te kijken. De betekenis van zijn project: Walking on Water, is ook simpel wat het zegt. Hij wil de mensen driekilometer lang het gevoel geven op water te lopen. Heerlijk zo’n kunstenaar die nu eens niet met grote ideeën komt. Hij noemt steeds zijn Jeanne Claude bij het presenteren van het project. Het idee Walking on Water bestaat al sinds 1970, vertelt hij. Maar het duo kreeg in Argentinië en Japan geen toestemming om het uit te voeren.
Christo wordt held in actiefilm
Gelukkig wordt het boeiender nadat eerst moeizame half uur. We volgen Christo naar het Vaticaan en zien daar hem bewonderend naar de muur- en plafondschilderingen kijken, op een tocht van de winterse Alpen naar het voorjaarsachtige Iseomeer, op bezoek in Brescia en Rome. Mooie beelden in overvloed. Begrijpelijk dat Christo en zijn medewerker in slaap vallen bij een vergadering over het project met alle betrokken overheidsbekleders. Maar daarna is de hoofdrol voor de techniek. Hoe krijg je een breed pad van 3 kilometer in het meer? Het is een dans van bewegende plastic blokken bij miljoenen, gele stof in vele honderden vierkante kilometer die gestikt moet worden, helikopters die balen stof vervoeren, het uitrollen van de stof bij hevige wind en onweersbuien. Ineens zijn we in een actiefilm beland en zien we de kunstenaar rond racen in motorboten en duizenden vrijwilligers aan het werk.
Kunstenaar is geen beroep
Grappig is dat de kunstenaar projecten maakt die sterk op een technisch maakproces leunen, zelf niet overweg kan met de computer. Eén van de scènes gaat over een presentatie van Christo aan een schoolklas pubers. Het gestuntel met het digitale bord door Christo bezorgt ze dikke pret. Het lukt niet en uiteindelijk wordt het digitale bord bedekt met gewoon papier en tekent hij met viltstiften. Een mooie quote van Christo is er wel: “Kunstenaar is geen beroep. Een kunstenaar ben je altijd, de hele dag”.
Komst massa’s mensen fnuikt bijna project
Vanaf de eerste dag dat het publiek over het wandelpad kan, komen er duizenden mensen op het project van Christo af. Op de tweede dag staat de teller op 55.000 mensen. Het leidt tot een groot conflict, waarbij Christo, zelf de sponsor van het project, de stekker eruit wil trekken als de autoriteiten niet iets willen doen om de toestroom in te perken. De kijker waant zich door het ontbreken van toelichting als een vlieg op de muur bij het zien van de oplopende spanningen.
Wat gebeurt er met plastic blokken?
In deze tijd van duurzaamheid vraag je je na afloop van het project toch af waar al die plastic blokken en de kubieke meters stof zijn gebleven. De maestro is dan al weer op weg naar zijn volgend project. We zien een oogverblindende stoet kamelen en hun schaduw in de Arabische woestijn, terwijl Christo in de weer is met een soort omgekeerd oranje noedelbakje. Zal hij tijd van leven hebben om het zoveelste megalomane project af te ronden?
Meer lezen van Karin de Lange?
Naast een passie voor architectuur zoals Bauhaus, houdt Karin de Lange ook van de filmkunst met een nadruk op het tweede deel van het woord. Maar ook de natuur in haar eigen stadstuin blijft haar fascineren.
Recente reacties