Een persbericht van uitgeverij Meridiaan eind vorig jaar trok de aandacht van Stella Ruisch. Het ging om de uitgave van het boek ‘Zoals zij het ziet’, geschreven door Alba de Céspedes. Het feit dat er een aanbeveling bij stond van Elena Ferrante, de schrijfster van de succesvolle vierdelige serie ‘De geniale vriendin’,  zette haar aan tot lezen. En zo kwam ze tot een verrassende ontdekking.

Geniale vriendin

Dit voorjaar zag ik het vierde en laatste seizoen van ‘De geniale vriendin’ op televisie en nam ik met een zucht afscheid van de levens van de Italiaanse Lila en Elena. Geen wonder dat ik graag het boek dat Elena Ferrante aanprees ter hand nam. Een uitdaging, want als gauw afgeleide lezer had ik daarmee 685 pagina’s voor de boeg.

Trailer van de televisieserie naar het boek van Elena Ferrante.

Tijd om ‘in’ het boek te komen

‘Zoals zij het ziet’ is geen boek dat je vanaf het eerste moment bij de keel grijpt. Het kost tijd om erin te komen maar dan waan je je ook als lezer écht te midden van de fascistische jaren dertig in Rome. Preciezer in een grauwe huurkazerne waarin het middenklasse gezin van de ik-figuur Alessandra opgroeit. Alba de Céspedes omschrijft nauwkeurig het saaie leven van de vrouwen, die daar achterblijven, in huwelijken en relaties waarin de mannen alles bepalen. Haar moeder kan er alleen aan ontsnappen als ze pianoles geeft. Een pad dat haar uiteindelijk fataal wordt, als ze verliefd wordt op een leerling.

De film ‘C’è ancora domani’ schildert net als ‘Zoals zij het ziet’ een beeld van de situatie van Italiaanse vrouwen in de jaren ’40.

Het lot van vrouwen

Alessandra beweegt hemel en aarde om te kunnen studeren, ze wil een ander lot dan de vrouwen vóór haar beschoren was. Maar uiteindelijk loopt ze toch in de valkuil als ze aan de universiteit verliefd wordt op Francesco, een erudiete man die in het Italiaanse verzet blijkt te zijn gegaan. Want zo mooi en diepgaand hun gesprekken waren tijdens de romance, blijft het niet tussen hen.

‘Zoals zij het ziet’ prequel…

Al lezende realiseerde ik me dat ik het persbericht niet goed had gelezen. ‘Zoals zij het ziet’ van Alba de Céspedes is niet in navolging verschenen van Elena Ferrantes succesvolle boeken en televisieserie. Het stond juist aan de wieg ervan! De Céspedes (1911-1997), dochter van een Italiaanse moeder en een Cubaanse vader, schreef het boek al in 1949. Vervolgens herzag ze het in 1994. Maar het duurde nog 30 jaar voordat het boek hier in een Nederlandse vertaling van Manon Smits is verschenen.

‘Zoals zij het ziet’ is te lezen als een zogenaamde ‘prequel’ van ‘De geniale vriendin’. Een serie boeken die duidelijk maken hoe moeilijk en lang de weg is (geweest) voor Italiaanse vrouwen om het recht te verwerven op een eigen leven. In dat licht gezien zou je de verkiezing van Giorgia Meloni tot premier als een doorbraak kunnen beschouwen…

Alba de Cespèdes (1911-1997) schreef ‘Zoals zij het ziet’ al in 1949. Meridiaan Uitgevers zorgde na 75 jaar dat ze ook in Nederland werd ontdekt. Foto: Wikimedia

Meer lezen over boeken

Op Meerdanvijftig.nl worden regelmatig boeken beschreven. Zo geeft Brigitte Leferink elke zomer 5 tips om te lezen. Daarnaast vertelde ze ook welke boeken haar naar de strot hadden gegrepen. Karin de Lange stond stil bij het boek ‘Charlatan‘ van Zadie Smith en het ‘Schaarse licht’ van de Georgische schrijfster Nino Haratischwili.

Openingsfoto: de omslag van ‘Zoals zij het ziet’.