De poëzie ligt er op straat. De afgelopen jaren zijn In een aantal steden in Nederland blinde muren en gevels verfraaid met dichtregels of zelfs hele gedichten. En dat is een mooie manier om kennis te maken met dichters uit binnen- en buitenland. Ik houd van gedichten. Poëzie was een geliefd onderdeel van mijn studie cultuurwetenschappen. Dus toen ik tijdens een uitstapje in Leiden een gedicht op een gevel aantrof was mijn belangstelling gewekt. Maar er zijn meer steden waar gedichten het leven in de stad begeleiden. Zo trof ik ze ook in Middelburg en Zutphen aan.
Honderd-en-een gedichten
Rond de eeuwwisseling startte een project in Leiden, waardoor in 13 jaar tijd 100 gedichten in 30 talen op gevels en muren verschenen. In 2017 werd er zelfs een wereldprimeur aan toegevoegd; een gedicht in doventaal…
In een weemoedige stemming
Door het lezen van gedichten en het slenteren in een vreemde stad daalt de rust op me neer. Vredig en weemoedig tegelijkertijd kijk ik naar alles wat mensen vermogen en wat een mensenleven brengt. De beelden en gevoelens die dichters zo mooi en pakkend kunnen oproepen verbinden me met de anderen. Naarmate ik ouder word is er steeds meer herkenbaarheid in de sfeer of de stemming die gedichten oproepen. Een gevoel dat ik graag wil delen.
Eenmaal
Dood zal je zijn en begraven
En geen herinnering, geen heimwee
Rijst er later nog naar jou
Want jij plukte geen rozen van Piëria
Ongezien zelfs in de hel
Zul je van ons weggefladderd
Dolen onder duistere doden
Sappho (Vertaling Jan Gossink)
Het staat in het Grieks geschreven op de zijgevel van een pand aan de Oude Singel in Leiden. Niet dat je direct moet afreizen om toch van de gedichten te kunnen genieten (hoewel het wel een leuke manier is om de stad te ontdekken). Misschien spreekt een gedicht je ook zo aan, dat je er meer van wilt weten. Daar hebben ze aan gedacht bij de gemeente Leiden. Op de website Muurgedichten kun je informatie vinden. Je kuntze daar alle honderd online lezen, als je in een poëtische bui bent en de actualiteit van krant en achtuurjournaal even wilt ontvluchten, zoals ik. Voor ingevoerde poëzielezers zijn hun namen bekend maar je treft er dichters als Jotie ’t Hooft, Jan Hanlo, Herman Gorter en Jan Wolkers. Maar ook buitenlandse romantische dichters als de Engelse Yeats en de Duitse Rainer Maria Rilke naast de Franse melancholieke dichter Baudelaire.
Gedichten van alle tijden
De poëzie in Leiden is letterlijk van alle tijden. De Griekse Sappho schreef haar gedicht in 600 voor Christus op het eiland Lesbos, dat we nu helaas allemaal kennen van de ellende van de vluchtelingenkampen. Toevallig gaat het gedicht over de dood die voor veel vluchtelingen is weggelegd. Zou ze een voorgevoel hebben gehad? Van het oudste Nederlandse gedicht “Hebban alla vogala” uit 1100 is de dichter niet bekend. Het allerjongste gedicht is van Paul Marijnis ‘Zwarte zwanen’ uit 1996. Tussen 600 voor Christus en 1996 is er veel moois te vinden in Leiden.
Zee, weer en wolken in Middelburg
Er zijn in Middelburg op gevels 25 gedichten te vinden die vanaf 2009 zijn aangebracht en als onderwerp mensen, zee en land hebben. De zee geeft zijn naam aan het omringende land want in Zeeland is de zee nooit ver. De poëzie is van Nederlandse dichters en roept beelden op van de steeds wisselende zee, weer en wolken. Er zijn gedichten van onder anderen Hans Warren, P.C. Boutens en Hans Verhagen. Tik op Google afbeeldingen muurgedichten Middelburg in en je komt de meeste tegen. Maar leuker is natuurlijk zelf een bezoek te brengen en de gedichten al wandelend ontdekken. Het leuke is dat ook Middelburgers gevraagd is een gedicht te schrijven en er diverse gedichten van amateurs ook te bewonderen zijn. En dat zijn zeker niet de minste!
Zutphense muurgedichten
Dit gedicht van Ton Luijten is te vinden bij de Broederenkerk in Zutphen en gaat over de klokken die daar elke avond om die tijd luiden. Hier zijn in de binnenstad, letterlijk binnen de muren, een aantal gedichten te vinden. Ook hier kun je ook online genieten van een overzicht van de gedichten. Ze zijn verzameld door Suzanne van Dijk ‘Wandelen langs straat poëzie in Zutphen‘. Hier vindt je vaderlandse dichters als Ida Gerhardt, J.C. Bloem, H.C. ten Berghe en Paul Rodenko. Intussen zijn er ook buiten de muren gedichten op gevels geplaatst: zie hiervoor de website ‘Nieuwe muurgedichten in Warnsveld en De Hoven‘. In Warnsveld heeft Rodenko lang gewoond. Hij ligt samen met zijn vrouw begraven op de Oosterbegraafplaats in Zutphen.
Stuur eigen muurgedicht!
Door het coronavirus is er meer oog gekomen voor de eigen omgeving. Maak ons opmerkzaam op de poëzie in uw eigen stad of straat en stuur een foto naar:
Meerdanvijftig.nl besteedde eerder aandacht aan gedichten in de Poëzieweek 2018 en aan de Maastrichtse dichter Pierre Kemp in Blauwe Maandag.
Openingsfoto: Flickr.com/Craig Booth
Recente reacties