In de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 bereikte rampspoed in de vorm van een stormvloed de Zeeuwse en Nederlandse kust. De Watersnoodramp kostte 1836 mensen (waarschijnlijk meer) het leven. Nog veel meer mensen in Zeeland, Zuid-Holland en Brabant verloren have en goed. Ook op andere plaatsen in het land dreigden dijken te bezwijken. Als kind kreeg Stella Ruisch (1958) daarna ontzag voor water met de paplepel ingegoten.

Nare droom

Ik loop de trap af en zie hoe het water golft door de huiskamer. De stoelen en tafel deinen mee. O, nee, het huis is onder gelopen! Van schrik word ik wakker en lig nog even naar adem te happen na mijn levendige nachtmerrie. Het is inmiddels jaren geleden dat ik dit droomde maar het beeld staat me nog steeds voor ogen. Net als de verhalen over de watersnoodramp van 1953, nu precies 70 jaar geleden.

In een aantal caissons, zoals die zijn gebruikt om de vele gaten te dichten in de dijken, is nu bij Ouwerkerk op Schouwen-Duiveland het Watersnoodmuseum ingericht.

Onder zeeniveau

De aanleiding voor mijn droom is pietluttig vergeleken bij de overstromingen die ons land sinds 1953 heeft meegemaakt. In onze nieuwbouwwoning bleek het grondwaterpeil zo hoog te staan, dat we last hadden van vocht en schimmelplekken. Maar het maakt ook duidelijk dat we in het westen van Nederland beneden NAP leven en dat we alleen door bemaling droge voeten houden.

Overstroming

In 2016 keek het Nederlandse publiek geboeid naar de serie ‘Als de dijken breken’, waarin ons land inderdaad grotendeels onder water loopt. De bevolking slaat daarin massaal op de vlucht met dramatische gevolgen. Naar aanleiding van de televisieserie klikten we in onze familie op de website Overstroomik.nl van Rijkswaterstaat. Om daarna onder een drankje de vluchtscenario’s bij een watersnoodramp door te nemen.

‘Als de dijken breken’ was in 2016 een kijkcijferhit.

Besef hoe belangrijk je woning is

Manlief keek vooral naar het oosten en het zuiden van het land waar we droge voeten zouden kunnen houden. Ware het niet dat de Maas en de Rijn in de jaren negentig en later regelmatig buiten hun oevers zijn getreden. De overstroming van de Geul en de ellende in Valkenburg en omgeving vorig jaar ligt nog vers in het geheugen. Dat het zich kon ontpoppen tot een heuse watersnoodramp bleek even later in Duitsland en België. Dan besef je plotseling hoe belangrijk je woning is.

We kijken opnieuw een beetje lacherig naar de blokkade van de A12 in Den Haag door Extinction Rebellion afgelopen weekeinde. De komende jaren gaat de zeespiegel anderhalve centimeter rijzen als we niets doen, waarschuwen de demonstranten. Het lijkt niet veel maar misschien moet ik toch maar de voorbereidingen treffen die op Overstroomik.nl worden aangeraden. Sloeg men 70 jaar geleden voorafgaand aan de watersnoodramp ook niet de waarschuwingen in de wind en werden dijken niet of veel te traag opgehoogd?

Op NPOStart wordt de watersnoodramp van 1953 herdacht met een 4-delige documentaire: ‘het water komt.’

Meer lezen

De televisieserie De dijken breken door was in 2016 een van de tips op Meerdanvijftig.nl om naar te kijken. De afgelopen werd bij de publieke omroep de vierdelige documentaire Het water komt uitgezonden, nu nog te zien op NPOStart. In 2021 leefde Stella Ruisch heel erg mee met de mensen die huis en haard moesten achterlaten toen de rivieren in het Duits, Belgisch en Nederlands grensgebied overstroomden. Nog niet zo lang geleden werd voor de 30ste keer de Bijlmerramp herdacht, ook met een prachtige televisieserie, Rampvlucht. Rampen prikkelen nu eenmaal onze verbeelding. Daarover verbaasde Wiette van Klingeren zich al onder de titel Ramp-zalig….!

Openingsfoto: het ‘getemde’ water van de Oosterschelde tussen Zeelandbrug en de Deltawerken van Neeltje Jans. Alle foto’s ©Stella Ruisch