Vrijwilliger hoeksteen van onze samenleving

Bij Sanquin, de bloedbank, krijg ik een kopje koffie aangereikt door een vrijwilliger, bij de  sportclub zijn de leiders, de trainers, de bestuursleden vrijwilligers. Bijna de helft van de Nederlanders steekt minimaal een keer per jaar onbetaald een handje toe. Je zou haast zeggen dat niet de gezinnen maar de vrijwilligers de hoeksteen van onze samenleving zijn. Zo steunen alleen al de Nederlandse musea op 35000 onbetaalde krachten. Ter gelegenheid van de dag van de vrijwilliger op 7 december eert de Museumvereniging deze steunpilaren met 35 filmportretten.

Marieke helpt in Tot Zover

“Ik speelde als kind al met autootjes,” vertelt Marieke van der Graaf (58), die als vrijwilligster bij het museum Tot Zover op de Nieuwer Oosterbegraafplaats in Amsterdam werkt. Terwijl het team van filmer Hidde van Warmerdam haar in beeld brengt, schikt ze een begrafenisauto uit een schenking in een vitrine. In 2012 kwam ze terug uit Indonesië, waar ze ook twee jaar vrijwilligerswerk had gedaan. Door haar leeftijd was ze voor het UWV moeilijk bemiddelbaar en aangezien ze al eerder – een betaalde- functie bij het Museum voor Volkenkunde in Leiden had gehad, vond men het goed dat ze in Tot Zover ging helpen. “We leiden mensen hier rond na een uitvaart. Nee, hoor, dat is niet deprimerend. Het spreekt veel mensen aan. Iedereen maakt immers wel een keer een uitvaart in zijn leven mee,” vertelt ze na afloop van de première in het Museum voor Beeld en Geluid.

Kasteel Zuylen moet voor kleinkinderen bewaard blijven

De bezoekers van kasteel Zuylen zijn altijd vrolijk, constateert Helga Vervoorn die er rondleidt maar ook kaartjes verkoopt. Na haar kantoorbaan vindt ze het heerlijk om op zo’n bijzondere locatie vrijwilligerswerk te doen. “Het is heel erg duur om zo’n kasteel te onderhouden. Dus als ze het personeel ook nog moeten betalen, zou het ondoenlijk zijn. En ik vind dat dit voor mijn kinderen en kleinkinderen behouden moet blijven.”

In touw voor de bezoekers van De Baanschuur in Oudewater

Dat is ook de motivatie voor ‘touwmannen’ uit Oudewater, Marinus Bonte en Jaap de Wit (75). Marinus werd een jaar na de opening door zijn vrouw, ook vrijwilligster, Touwmuseum De Baanschuur in gelokt. Hij had immers op de Zeevaartschool leren knopen en splitsen? Inmiddels brengt hij al weer zo’n 14 jaar door in het museum. Jaap de Wit kon gewoon niet anders nadat hij zijn loopbaan als SRV-man had beëindigd. “Ik woon 40 meter van het Touwmuseum, ben geboren op de boerderij die al sinds de 17de eeuw in onze familie is.” Jaap houdt ook van fotograferen, dus zijn kleinkinderen staan in de museumfolder. “Je moet wel prettig gestoord zijn om dit te doen,” verklaart hij met een knipoog de aard van de vrijwilliger. Marinus knikt instemmend. “Maar je krijgt er ook veel voor terug; al die kinderen die leren hoe een touw te draaien…En soms tref je mensen die nog meer weten dan wij, dat is zo leuk!”

Nu kijken de Hoppenbrouwers met andere ogen

“Als je zo lang met elkaar getrouwd bent, dan kun je elkaar in het museum tegenkomen,” grapt het echtpaar Felix en Sonja Hoppenbrouwers in Fotomuseum Hilversum. Sonja zag de vacature voor een vrijwilliger in de krant en het leek haar wel wat na haar prepensioen. Toen ze zag dat het voorbereiden van een tentoonstelling wel heel veel werk was, vroeg ze echtgenoot Felix of hij een handje wilde toe steken. “Nu moet ik hem soms vragen of hij niet naar huis moet, omdat de anderen al weg zijn. Nog even dit afmaken, zegt hij dan.” Ze waren al frequente museumbezoekers, maar nu ze zelf betrokken zijn, kijken ze met andere ogen. “We letten veel meer op de manier van presenteren dan voorheen. En dan doen we ook weer ideeën op.”

Het stokje van de vrijwilliger doorgegeven

De Museumvereniging hoopt met deze ode aan vrijwilligers dat het stokje wordt doorgegeven aan de volgende generaties. ‘Touwmannen’ Marinus en Jaap zijn niet bang dat het na hun stil zal worden. “Nee, hoor, we zijn met een team van 12. Als je dit leuk vindt, pik je het werk zo op.”

Meer lezen over musea:

Museum More, wij willen meer, meer

Museum Voorlinden