Vrouwen vertellen over de ervaringen in Japanse kampen
Elke week geven we op Meerdanvijftig.nl een tip om naar te kijken. Als ik mijn ogen sluit is een ontroerende en aangrijpende documentaire (nu in de bioscoop) over het leven van vrouwen die de Tweede Wereldoorlog doorbrachten in Japanse kampen in Nederlands Indië. Op de drempel van de vergetelheid.
Geen begrip
Geen groot bevrijdingsfeest in 1945, zelden ontroerende ontmoetingen tussen overlevende mannen die hun echtgenote na ruim drieëneenhalf jaar terugvonden in de kampen in het toenmalig Nederlands Indië. Wel een nieuwe bedreiging door opstandige Indonesiërs. En een repatriëring naar Nederland, waar decennia lang niet of nauwelijks begrip bestond voor het leed dat in Nederlands Indië was geschied.
Dat de moeders, de kinderen die later zelf moeder werden, er ook liever het zwijgen toe deden of hun kinderen alleen grappige verhalen vertelden, hielp ook niet bij de erkenning van de gruwelijkheden die ze hadden meegemaakt. Dat blijkt uit ‘Als ik mijn ogen sluit.’
De vragen die filmmaker Pieter Huystee nooit heeft gesteld
De moeder en grootmoeder van gelauwerde filmmaker Pieter Huystee brachten de oorlog door in Nederlands Indië. Maar na hun dood, realiseerde hij dat de kinderen nooit hadden doorgevraagd als hun moeder mondjesmaat wat vertelde. Het resulteerde in de documentaire ‘Als ik mijn ogen sluit’, waarin zus Karen Huystee de motivatie van de filmmaker verwoordt.
De titel ‘Als ik mijn ogen sluit’ voelt als een dubbele betekenis. De hoog bejaarde vrouwen die in de documentaire aan het woord komen, sluiten hun ogen om hun herinneringen weer voor de geest te halen. Maar het voelt ook als een soort waarschuwing. Als zij hun ogen sluiten zijn de laatste getuigen van dit oorlogsverleden verdwenen.
Veerkracht en overlevingsdrift
Gelukkig is er dus nu de documentaire van Pieter Huystee die ook indruk maakt door de verhalen over de veerkracht en de overlevingsdrift van deze vrouwen. Vrouwen die tot de komst van Japanners veelal een luxe leventje leiden in de Indische archipel, met een baboe voor de kinderen en een kokkie voor het eten. Maar die gedurende de jaren in de kampen, steeds ergere beproevingen moesten ondergaan. Voor wie de bevrijding dus niet altijd een bevrijding betekende, omdat er een man en een discriminerende maatschappij wachtte die ze niet de rol wilde toekennen die ze vanwege hun beproevingen zeker hadden verdiend.
Kijken dus naar ‘Als ik mijn ogen sluit’
Kijken dus naar deze documentaire, die de aandacht van de kijker moeiteloos vasthoudt door de mix van interviews en de vele tekeningen die de vrouwen in de kampen hebben gemaakt. Bij gebrek aan beelden, voegen ze juist een stuk emotie toe met de animaties die speicaal voor de film zijn gemaakt. nu in de bioscoop of later op televisie bij de NPO, die de documentaire mee financierde.
Meer lezen
Dit jaar is het 75 jaar geleden dat Nederland afscheid nam van haar kolonie Nederlands Indië. Karin de Lange schreef over de grote Indonesië tentoonstelling die tot 1 april in de Amsterdams Nieuwe Kerk werd gehouden. Tegelijkertijd kwam de film ‘Indië verloren’ uit. Of kijk op NPO Plus naar de mooie serie die historicus Hans Goedkoop maakte: ‘Indonesië roept’. Aan de repatriëring hebben een aantal Nederlandse steden een Molukse wijk overgehouden. De Telefilm Pulang speelt zich eraf.
Recente reacties