Cow: gebiologeerd kijken naar leven van koe

Luma

Koe Luma is de ster van de film. Nummer 1129 staat op haar bil. Haar peilloos diepe zwarte ogen hebben me bijna twee uur op en af aangekeken. Onvergetelijk is haar witte kop met uitgesproken trekken en de zwarte omtrek van haar ogen, maar het meeste blijft me toch het zwarte vlekje onder haar rechteroog bij. Haar leven bestaat uit elke dag de monotone tred met de andere koeien naar de melkmachine. Haar uiers slepen daarbij bijkans over de grond. Het laat zich schatten dat daar wellicht twintig flessen melk inzitten.

Persoonlijkheid

Tussendoor wordt ze liefdevol bezwangerd door de stier, is ze zwanger, bevalt van twee kalfjes en beleeft haar finest moments in de wei. We volgen via de camera haar leven in een periode van een jaar. Alle seizoenen komen langs. Ze lijkt mijn buurvrouw wel voor de tijd dat ik naar haar kijk in de bios. Voor zover een koe een persoon kan zijn, is Andrea Arnold er in geslaagd Luma een persoonlijkheid te geven.

‘Cow’ onverwachte film

Andrea Arnold maakte de documentaire Cow in 2021, die dat zelfde jaar te zien was op de IDFA in Amsterdam. En daar de tongen al los maakte. Filmliefhebbers kennen Arnold van totaal andere films als Fish Tank, Wuthering Heights en American Honey. Ze volgde voor deze film met haar camera van heel dichtbij productie-koe Lima op een industriële boerderij met pakweg zeker 100 andere koeien. Wat Arnold laat zien, boeit en vervult je met zowel ontroering als afgrijzen.

Melk, de witte motor

Vorig jaar maakten de Franse Claudine Bories en Patrice Chagnard ook een documentaire over een koe: Vedette. Vergeleken met koe Luma is Vedette een sjiek levende, gepamperde koe met eigen stal en vaak in de wei. Vertroeteld door de mensen van wie ze is. Ze is een prijswinnaar en de leidster van haar kudde. Maar als je wilt zien waar de melk, de witte motor vandaan komt, kun je beter naar Cow gaan kijken.

De film heet ook om een reden niet Luma maar Cow. De scènes waarin gemolken wordt zijn legio. Onder keiharde muziek uit de radio die aan staat in de stal en de sound track van de film vormt. Verder zien de kijkers alleen overvliegende vogels en vliegtuigen, passerende treinen, gras van dichtbij. En dan het loeien….. hartverscheurend hoor je Luma loeien als haar kalfje bij haar weg is gehaald. Loeien en dan luisteren of er antwoord komt, dan weer loeien en dan weer luisteren. Het luisteren naar de oorverdovende stilte, want het kalfje is al bij de andere kalfjes gezet. De melk, bestemd voor dat kalfje, verdwijnt in de melktank. Wij drinken en eten die melk of als yoghurt, vla en kaas. Onze witte motor.

Liefkozingen

Koeien zijn sociale en aanhankelijke dieren. Twee keer zo groot als wij mensen maar vreedzaam en volgzaam. Je ziet de andere koeien Luma troosten door haar te likken als haar kalfje bij haar is weggehaald. Voor de stier haar bespringt, likt hij haar kop en flanken. Als haar kalfje geboren is, volgt er een lange liefkozende likbeurt. Gelukkig gunt de boer haar enkele uren met het kalfje en krijgen de stier en Luma een aparte stal voor het liefdesspel. Dat zal in het geval van kunstmatige inseminatie veel andere koeien niet gegund zijn.

Boeren is een kunst

Dat typeert het systeem dat ons onze dagelijkse melk oplevert. Het zit in bijna alles wat we drinken en eten. In wezen zijn wij de kalfjes van de letterlijk uitgemolken koeien. De boer is niet de boosdoener. In Cow zag ik hoe er -voor zover het systeem het toelaat- toch zo liefdevol mogelijk met de dieren wordt omgesprongen. en met vakkennis. Het is een kunst om met zoveel dieren om te gaan en te zorgen dat ze gezond blijven en veel melk produceren. Nu nog een systeem vinden dat de koeien èn de boer recht doet! Dan kunnen we weer blij zijn met de melk…

Meer Kijk Eens

Een dierenleven kan er ook heel anders uitzien. En een mens op de proef stellen. Zoals in Velvet Queen, over de zoektocht naar een sneeuwpanter. Brigitte Leferink las het boek en keek naar de film. We kunnen niet zonder dieren in ons leven. Of we ze nu gaan bekijken in Artis, of ze als huisdier liefhebben. Kijk maar naar Buddy of naar Cat Stories. Wes Anderson maakte een mooie animatiefilm Isle of Dogs, Hij behoorde tot de mooiste films van 2018, vond Wiette van Klingeren. Ook tekenkunst kan door dieren worden geïnspireerd zag Stella Ruisch in The electrical life of Louis Wain.

Openingsfoto: Alleen die blik al van koe Luma….Foto: ©Kate Kirkwood