El pont de l’Assut, de brug van Calatrava bij Ciudad Sciencia in Valencia.

‘Geld speelt geen rol’, zei heer Bommel al. En kunstenaars zoeken naar schoonheid. Op de kleintjes letten, laten ze aan anderen over. En zo geschiedde, dat de Hollandse polder bij Haarlemmermeer  verrijkt is met drie prachtige bruggen genaamd ‘Luit‘, ‘Citer’en ‘Harp’, ontworpen door architect Santiago Calatrava. Terwijl Valencia dankzij Calatrava in ieder geval nog een bezienswaardigheid aan zijn ‘Stad van de Wetenschap’ heeft overgehouden, weten maar weinig toeristen de Nederlandse Haarlemmermeer te vinden voor de drie architectonische ‘hoogstandjes.’

Bruggen van Calatrava roestende parel

Één brug voor auto’s, één voor fietsers en één voor wandelaars. En dat voor de prijs van vijftig miljoen. En dat terwijl er 20 miljoen geraamd was. Toch ook al bepaald geen klein bedrag. In die tijd. Rond 2004, waren kleinere steden met elkaar in de slag om met beeldbepalende gebouwen elkaar naar de kroon te steken. Zo wilden ze de aandacht trekken van bedrijven en toerisme om te kunnen groeien. De pijn is in de portemonnee van de gemeente Haarlemmermeer nog steeds voelbaar. De bruggen roesten weg en zijn kostbaar in het onderhoud.

Rechtszaken in Haarlemmermeer, Venetië en Valencia

De fout lag niet bij de bouwers, bleek tijdens een rechtszaak die de gemeente tegen hen aanspande vanwege de roest. Intussen is Calatrava ook verwikkeld in rechtszaken in Venetië en in Valencia. Vergeleken met de sommen geld waar het daar omdraait, zijn die in de Haarlemmermeer de kosten van een half broodje. Gelukkig heeft Calatrava veel geld verdiend, zodat hij zijn advocaten kan betalen.

Grote projecten als Calatrava’s bruggen niet te beheersen

De Harp, een van de drie bruggen in de Haarlemmermeer.

Blijft de vraag: waarom drie (!) bruggen en rekende niemand de kosten na? Een brug bevat meestal rijbanen voor auto’s, fiets- en voetpaden. Hoezo drie in plaats van één? Maar luidt de slogan niet ook vaak ‘drie voor de prijs van één’? Zou dat nu juist de worst zijn geweest die Calatrava ons Hollanders, altijd gevoelig voor koopjes, voor hield? Pennywise, pound foolish, zoals de Engelsen zeggen. En dat narekenen… Grote projecten blijken niet te beheersen, is al menigmaal gebleken.

Adembenemend mooi

Zoals ik al zei: kunstenaars zoeken de schoonheid. En ieder die de foto’s van Calatrava’s bruggen en gebouwen ziet, verspreid over Europa, kan niet anders concluderen dan dat ze adembenemend mooi zijn. Toch leuk dat ik eigenlijk niet ver weg hoef om al dat schoons te gaan bekijken. Ik denk erover met de auto te gaan en de fiets mee te nemen. Kan ik eerst met de auto over de eerste, dan met de fiets over de tweede en met de fiets aan de hand terug naar mijn auto.

Schoonheid goed voor psyche

Waar voor mijn (belasting)geld, terwijl ik mijn ogen uit kijk. Tegelijkertijd lijkt kunst kijken goed voor de psyche en zo levert deze schoonheid in bruggen ook nog prettige gevoelens op. Via mijn welbevinden profiteert mijn familie van mijn goede humeur. Deze immateriële voordelen zijn onduidelijke factoren in het totale kostenplaatje. En over een eeuw, als de geldkwestie in het vergeetboek is geraakt en alles ook nog de nostalgie van de verloren rijke Europese tijd van voor de Grote Crisis van 2008 ademt, zijn de bezoekers in Valencia, Venetië en Malmö alsnog niet aan te slepen, vermoed ik.

Calatrava’s nieuwste bouwwerk: de Oculus

Dat laatste merkte Michael Kimmelman, een New Yorkse architectuurcriticus ook op over Calatrava’s nieuwste bouwwerk: de Oculus. Hij reageerde op de ongelofelijke kosten van 4 miljard dollar voor het metrostation naast het nieuwe Word Trade Centre. Hij vroeg zich af of iemand nog wist hoeveel het Grand Central Station ooit had gekost. Indertijd werd dat ook als astronomisch beschouwd.

calatrava

Het metrostation Oculus bij het World Trade Centre in New York.

Om 10.28 u schijnt jaarlijks het licht door koepel

De Oculus is wel een station op een iconische plek. Een station waar dagelijks 250.000 mensen passeren. Over twintig jaar denkt dan ook niemand meer aan die vier miljard. Wat heet…ik denk dat de mensen die het station bezoeken het gebouw indrukwekkend vinden en vast erbij willen zijn als jaarlijks om 10.28u op 11 september de zon door de opening in het midden van de indrukwekkende koepel schijnt en zo de aandacht vestigt op de aanslag in 2001. Wie maalt er dan om geld?

Bruggen en gebouwen van Calatrava

Voorlopig reis ik binnenkort af naar Valencia, dat de kroon spant van de architectuur van  Calatrava. Als het zootje door gebrek aan geld, onderhoud en constructiefouten niet ingestort is tenminste….Gauw kijken dus maar!

Foto’s: Kees Rooze e.a.